ضرورتها و بایستههای موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
با تصویب رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت امام خامنهای(مدظلهالعالی) در هشتم اردیبهشت ماه 1400، موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس ارتقا یافت و فصل جدید و البته مهم و پرمسئولیتی برای هیأت امنا، هیأت مدیره، مدیران و کارکنان موزه رقم خورد. تایید و تصویب پیشنهاد هیأت امنای موزه از سوی فرمانده معظم کل قوا(مدظلهالعالی) برای ارتقای موزه به «موزه ملی»، مبتنی بر گزارههای مهمی است که به برخی از آنها اشاره میشود:
اول: دفاع مقدس ملت ایران به عنوان مقطعی مهم، جاودانه و الهامبخش، گنجی عظیم و ثروتی پایانناپذیر برای تاریخ و نسلهای امروز و فردای ایران اسلامی است، تبیین درست و هنرمندانه این حماسه سترگ مسئولیتی مهم و راهبردی است که بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس متکفل راهبری این امر خطیر است و از جمله اقدامات ارزشمند برای تحقق این ماموریت ایجاد و شکلگیری موزههای دفاع مقدس در استانهای کشور است. خوشبختانه طی سه سال گذشته 19 موزه دفاع مقدس به موزههای کشور افزوده شد و با احتساب موزههای قبلی عملا 23 موزه دفاع مقدس در 19 استان کشور ایجاد و به بهرهبرداری رسیده است و تا پایان سال 1404 با احتساب موزه بینالمللی استکبارستیزی طبس و استانهای خوزستان و کرمانشاه که به دلیل موقعیتشان در دفاع مقدس سهم بیشتری را به خود اختصاص دادهاند 37 موزه دفاع مقدس در کل کشور ایجاد و به بهرهبرداری خواهد رسید. بدیهی است وجود موزهای فرا استانی و ملی که بتواند نقش محوری در امور محتوایی، آموزشی، پژوهشی، طراحی و تنظیم برنامههای مشترک سالانه را ایفا کند ضروری مینمود.
دوم: از آنجایی که مأموریت اصلی موزههای دفاع مقدس هر یک از استانها تبیین و بازنمایی نقش مردم و رزمندگان آن استان در دفاع مقدس است، وجود موزهای با ماموریت بازنمایی کلیت و جامعیت دفاع مقدس که در برگیرنده تمام وجوه و ابعاد آن از جمله نقش اقوام، ادیان، مذاهب، اقشار، سازمانها و یگانهای نظامی و انتظامی و... از یک سو و نقش نظام سلطه و دشمنان منطقهای و داخلی انقلاب اسلامی در زمینهسازی، تهییج، تشویق، حمایت، هدایت و پشتیبانی رژیم بعث عراق از سوی دیگر ضرورتی اجتنابناپذیر است که معمولا این رسالت و مأموریت بر عهده موزه ملی است.
سوم: انجام پژوهشهای کاربردی، تهیه متون آموزشی، برگزاری دورههای پودمانی و ترمیک، کلاس¬های حضوری و مجازی حوزه موزهداری دفاع مقدس، تالیف کتابهای تخصصی، تهیه سناریو و رسانه پژوهشهای 68 گانه ملی برای موزههای دفاع مقدس استانها و... مبتنی بر بایستههای علمی، تجربه جهانی، مبانی و اصول ملی و دینی، نیازی دائمی و رو به رشد است که تحقق این موارد نه در مأموریت و نه در توان تخصصی و هزینهای موزههای استانی است، لذا وجود محوریتی برای هماهنگی، تبادل تجربه، ظرفیتشناسی و اقدامات فراگیر ملی ضرورتی اجتنابناپذیر است.
چهارم: ایجاد پیوند و تبادل خدمات بین کتابخانهها و مراکز اسنادی استانی دفاع مقدس با یکدیگر و تسهیل ارائه خدمات به پژوهشگران، اساتید و دانشجویان نیازمند ایجاد سامانهای قدرتمند، مرکزی و مدیریت متمرکز است. وجود بزرگترین کتابخانه تخصصی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس با بیش از 27000 عنوان کتاب و مجموعههای پژوهشی و ظرفیتهای زیرساختی و ارتباطی و نیروهای متخصص در حوزه اسناد و کتابخانه در موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس پشتوانهای بزرگ برای ایجاد وشکلگیری ارتباط مؤثر و کاربردی کتابخانهها و مراکز اسنادی دفاع مقدس سراسر کشور خواهد بود.
پنجم: قریب به اتفاق کشورهای جهان که تجربه تلخ جنگ را پشت سر گذاشتهاند برای بازنمایی ایستادگی و حماسههای ملی در دوران جنگ، موزههایی را ایجاد که در گذر زمان به گونه مهمی از مجموعه موزههای جهانی تبدیل شدهاند که بشدت مورد توجه و استقبال مخاطبان قرار گرفته است. این موزهها ذیل کمیته موزههای اسلحه و تاریخ نظامی( ICOMAM) شورای بین المللی موزهها ( ICOM) تبادلات علمی، آموزشی و پژوهشی دارند. از آنجایی که معمولا در تعاملات و ارتباطات بینالمللی مسئولیت محوری بر عهده موزههای ملی است. ارتقای موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به موزه ملی(جنگ) دفاع مقدس این خلا را پر و محور تعاملات بینالمللی این حوزه را مشخص میکند.
ششم: وجود موزهای در طراز انقلاب اسلامی و دفاع مقدس با مأموریت بازنمایی همه ابعاد انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برای بازدید مقامات، میهمانان و گردشگران خارجی، برگزاری بازدیدهای توجیهی و آموزشی مدیران استان¬ها، برگزاری همایش¬ها ونشست¬های ملی حوزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس نیز ضرورتی اجتنابناپذیر است.
هفتم: وجود ظرفیتهای علمی، پژوهشی، آموزشی، زیرساختهای فنی و فناوری، نیروی انسانی توانمند و متخصص، توفیقات گسترده در برگزاری و تمرکز همایشهای ملی و بینالمللی، وجود بزرگترین مرکز اسناد وکتابخانه تخصصی حوزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، طراحی و ایجاد موزههای ملی دفاع مقدس، مقاومت، انقلاب اسلامی و...، وجود مرکز همایشهای بینالمللی، دپارتمان تخصصی آموزشی، وجود ظرفیت برگزاری گارگاهها و کلاسهای آموزشی برخط، انتشار مجلات تخصصی، برخورداری از مرکز رسانهای و رادیوی تخصصی، توانمندی در هدایت و راهبری فعالیتهای ملی و بینالمللی از جمله گرامیداشت چهلمین سالگرد دفاع مقدس، نمایشگاههای ملی دستاوردهای چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، محوریت شکلگیری اتحادیه بینالمللی موزههای مقاومت و شورای هماهنگی موزههای مرتبط با انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و مقاومت در داخل کشور از جمله توانمندیها و توفیقات موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در چند سال اخیر است که در ارائه این پیشنهاد از سوی هیأت امنای موزه و جلب اعتماد مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی) در تصویب جایگاه موزه ملی مؤثر بوده است. بنابراین ضمن عرض تشکر و سپاس از محضر معظم له، بایستی این اعتماد و لطف را با همه وجود قدر دانسته و آن را با تلاش و مجاهدت مضاعف، خالصانه و اثربخش پاس بداریم.
علی اصغر جعفری
مدیر عامل موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس