هشت راهکار برای عملیاتی کردن بیانیه گام دوم انقلاب
حضرت آیتالله خامنهای رهبر انقلاب اسلامی در بیانیهی «گام دوم انقلاب» که به مناسبت چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی خطاب به ملت ایران صادر کردند،مدیریت جهادی و اعتقاد به اصل «ما میتوانیم»را عامل عزت و پیشرفت ایران در همهی عرصهها دانستند. برای واکاوی و تبیین مسائل پیشروی این حرکت با سید مصطفی میرسلیم گفتگو کردهایم.
«میرسلیم» پس از پیروزی انقلاب اسلامی عهدهدار مناصب مهمی بوده است؛ او از سال ۶۱ تا ۶۸ به سرپرستی نهاد ریاستجمهوری و مشاور عالی رئیسجمهور وقت برگزیده شد و دوره دوم دولت سازندگی نیز وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود.
وی از سال ۷۵ تا کنون با حکم مقام معظم رهبری در مجمع تشخیص مصلحت نظام حضور دارد. وی علاوه بر فعالیتهای اجرایی که برعهده داشت در حوزه تشکیلاتی نیز فعال ظاهر شد و از نیروهای باسابقه حزب مؤتلفه شناخته میشود که در سال ۹۶ از سوی این حزب، نامزد انتخابات شد.
میرسلیم همچنین مؤسس و رئیس اولین مرکز تحقیقات موتور ایران و ناظر عالی طراحی و ساخت اولین موتور پایه گازسوز (موتور ملی ایران) است و در حال حاضر ریاست شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی را برعهده دارد. متن کامل گفتگوی مصطفی میرسلیم بدین شرح است:
*در بیانیه «گام دوم» بر انقلابیگری تاکید و به این نکته اشاره شد كه هرجا پیشرفت کردهایم به دلیل انقلابیگری است؛ مسیر انقلابیگری برای پیشرفت در کشور چیست؟
انقلابىگرى يعنى اهتمام نسبت به حفظ و بر كُرسى نشاندن ارزشهاى انقلاب. انقلابىگرى يك شبه حاصل نمىشود و نيازمند تمرين مستمر و ارزيابى دائمى است. برخى از پيشكسوتان كه چنان روحيه اى را قبل از پيروزى انقلاب داشته اند و در رأس آنها مرحوم امام(ره)، به موفقيتهاى چشمگيرى دست يافتند و هر پيشرفتى كه عايدمان شده مرهون تلاشهاى انقلابى و جهادى آنها بوده است. بقيه يا شناخت كامل نسبت به ويژگيهايى جهادى و انقلابى نداشتهاند و يا استمرار در بهكار بستن آنها نشان ندادهاند و نمىدهند.
چگونه مىتوان صرفاً به اتكاء روحيه شخص امام رحمة الله عليه و مقام معظم رهبرى حفظه الله به پيشرفت رسيد؟ پذيرش حقانيت آنها، شرط لازم است ولى شرط كافى، همانا اطاعت و تبعيت از رهنمودها و بهكار بستن سياستها و تدابير آنهاست؛ اين است رمز واقعى انقلابىگرى. در اين باره هنوز راه طولانى و پرسنگلاخى را بايد طى كنيم كه مهار نفس محور اصلى آن است.
*ضرورت روحیه انقلابی و جهادی در بین مسئولان و تأثیرات آن بر اداره کشور در بیانیه «گام دوم» رهبر انقلاب مورد توجه و اهمیت قرار گرفته، چرا هنوز به نقطه مطلوب در مدیریت جهادی دست نیافتهایم و صدور این بیانیه چه کمکی برای تحقق آن خواهد کرد؟ الزامات روحیه انقلابی چیست؟
روحيه جهادى و انقلابى ويژگيهايى دارد كه آن را ممتاز مىكند؛ نخست اصالت دادن به كار و تلاش و طرد هر آنچه منجر به سستى و تنبلى مىشود؛ كسى كه واجد روحيه جهادى و انقلابى است شب و روز نمىشناسد و از پا نمىافتد.
دوم تلاش جهادى و انقلابى، مستقل از كيفيت نيست و كسى كه به صورت جهادى فعاليت مىكند اهتمام مى ورزد كه با اتكا به دانش پيشرفته و تجربه اثبات شده اقدام خود را پيش ببرد تا ضمن نيل به بهترين بازده، با كمترين احتمال اشتباه و انحراف روبرو شود.
سوم اینکه روحيه جهادى ايجاب مىكند كه به معيارهاى شايستگى توجه شود؛ كار شايسته، هدفمند است و برنامه مناسب و طرح اجرايى دقيق و نظارتپذير دارد، بدان منظور مدير جهادى خود را از مشورت با ديگران بهويژه خبرگان و پيشكسوتان محروم نمىكند.
چهارم نيت جهادى و انقلابى خالص است يعنى كار جهادى نوعى معامله با خدا است و در درجه اول براى كسب خشنودى خدا و تقرب به او انجام مىگيرد و بنابراين توأم با ايمان به ضرورت اقدام و باورداشتن به تواناييهاى واقعى خويش براى دستيابى به هدف، و مبرا از هرگونه شائبه ريا و نفاق است؛ كسى كه روحيه جهادى و انقلابى دارد به دنبال دريافت پاداش و كسب رتبه مادى و شهرت و در انتظار تشكر و تمجيد ديگران نيست.
و آخر اینکه روحيه جهادى حسابگرانه است و به طور نوبهاى و در بهترين شرائط، در هر شبانه روز بر روند كار مراقبت و بر نتائج آن نظارت و به جزئيات آن رسيدگى مىشود تا اگر خطايى رخ داده، اصلاح شود و اگر توأم با تخلف بوده رفع خلاف يا جرم شود و به گونهاى روند كار اصلاح شود كه ضمن جبران مافات، خطاها و تخلفها و جرايم احتمالى تكرار نشود.
مسئولانى كه برخوردار از روحيه انقلابى و جهادىاند ، با توجه به اهميت مضاعف مديريت جهادى، دلنگرانى بيشترى نسبت به مراعات نكات پنجگانه يادشده دارند. اگر امروز به نقطه مطلوب نرسيدهايم به دليل عدم توجه به يك يا چند نكته از خصوصيات ياد شده است. البته مراعات آن نكات ساده و آسان نيست و از الزامات مديريت جهادى تحمل و صبر در مقابل سختيها و فشارهاى كار است.
*نقش احزاب و تشکلها را در تربیت نیروها و کادر جوان برای نظام چگونه ارزیابی میکنید و به نظر شما آيا تاکنون احزاب توانستهاند در این زمینه موفق ظاهر شوند؟
مردمسالارى دينى را اگر بخواهيم در حد شعار محصور نكنيم، بايد ضرورت تشكلهاى سياسى مسئوليتپذير را قبول كنيم و الا همواره گرفتار مخاطرات تكروى افراد، و مبتلا به تهديد خودكامگيها و محوريت چهرههاى سياسى و نفسانيات آنهاييم. در چهارچوب فعاليتهاى حزبى، خودپسندى و تكروى و خودكامگى تقليل مىيابد و اين ابزارى است براى كاهش ضايعات ذاتى مردمسالاريها.
اما تشكل سياسى يا حزب، مفهوم واقعى نمىيابد مگر بر پايه اساسنامه و مرامنامه مدون و علنى، تا هر جوان داوطلبِ ورود به حزب بداند با چه گروه و چه اهداف و چه روشهايى سر و كار خواهد داشت و در نتيجه آزادانه تصميم بگيرد، به علاوه در حزب گزينش افراد داوطلب با دقت و موشكافى انجام مىگيرد تا تشكيلات گرفتار عدهاى عوامل فرصتطلب و عناصرى نفوذى نشود؛ پس از آن، داوطلبان گزينش شده مراحل مختلف آموزشهاى حزبى را بايد طى كنند تا تواناييهاى لازم را براى جوابگويى به اقتضاى كار تشكيلاتى بدست آورند و در فرآيند گسترش سلسله مراتب حزبى مؤثر واقع شوند، یعنی فعاليت در ردههاى؛ عضويت و حوزه و كانونهاى حزبى و مجمع عمومى، براى انتخاب شوراى مركزى و سپس تعيين دبيركل و دبير اجرايى و شاخههاى مختلف تشكيلات و نيز در روند تصميمگيرى حزبى سهيم شوند، روندى كه مبتنى است بر تجزيه و تحليل دقيق و نقادانه شرائط و پيشنهاد راه حل رفع نابسامانيهاى اقتصادى و اجتماعى و سياسى و فرهنگى، و چارهجويى مناسب و واقعبينانه براى غلبه بر مشكلات و انحرافات و سپس موضعگيرى بموقع و پيگيرى مطالبات مردم.
احزاب ما اغلب در شب انتخابات تأسيس و فعال مىشوند و اين مراحل اساسى كار تشكيلاتى را درست طى نمىكنند از اينرو در جمهورى اسلامى، با اين كه دهها حزب ثبت شده داريم ولى فعاليت حزبى موفقى كه موجب استقرار حقيقى مردمسالارى دينى و پيشرفت كشور شود، اندك بوده است.
*آیا قبول دارید توصیههای بیانیه«گام دوم» باید قانونی شود و برای آن قانون وضع شود؟
توصيههايى جامع و مانعى كه در بيانيه مطرح شدهاند متنوعاند و اقدامات گوناگونى را طلب مىكنند؛
اول اهميت دادن به بنگاههاى دانش بنيان و استفاده از امكان تكميل پاياننامههاى كاربردى در دانشگاهها براى ارائه راه حل علمى درباره مسائل كشور و دقت كردن براى عدم قطع يا كاهش بودجه و اعتبارات پژوهشهاى علمى بهويژه در شرايط تحريم. اين امور بيشتر نيازمند اصلاح آييننامهها و سپس پشتيبانى مناسب مديران در وزارت علوم و ساير تصميمگيران دولتى است.
دوم جدى گرفتن فرهنگ عمومى و ارتقاء آن، و اصلاح گروههاى مرجع با معرفى الگوهاى شاخص؛ مقابله با كانونهاى ابتذال و نفاق، و مديريت كردن فضاى مجازى و شبكههاى اطلاعرسانى كه نيازمند اراده و عزم قوى دولتمردان در مرحله اجراست زيرا در آن زمينهها قانون و آيين نامه و شيوه نامه اجرايى ، به اندازه كافى داريم ولى اغلب در بهكار بستن آنها اهتمام و جديت ابراز نشده است.
سوم رفع عيوب ساختارى و جبران ضعفهاى مديريتى با مراعات اقتضاى شايسته سالارى ميسر مىشود.
چهارم خروج از وابستگى خفتبار به عوائد حاصل از فروش نفت خام و قطع هزينههاى مسرفانه، اجراى مؤثر سياستهاى اقتصاد مقاومتى را طلب مىكند.
پنجم اصالت دادن به طهارت اقتصادى و شفافيت نيازمند تشكيل گروهى مستقل است با اختيارات قضائى براى مبارزه بىامان با فساد و قطع ريشههاى ويژه خوارى.
ششم ارزش آزادى با درك درست مفهوم آن و اهميت مشاركت سياسى متعهدانه و نيز طراحى هوشمندانه براى حفظ عزت و تداوم استقلال، بايد به نسل جديد منتقل شود تا آنها نيز مانند نسل انقلاب به تكاليف خود آشنا شوند و عمل نمايند.
هفتم نيفتادن در دام خدعههاى استكبار به بصيرت سياسى و تحكيم هويت ايرانى-اسلامى-انقلابى، نياز دارد.
هشتم براى تدوين جزئيات سبك زندگى ايرانى -اسلامى با الهام گرفتن از آموزههاى قرآنى، بهتر است از راههاى تدوين قانون اقدام شود.
با اين مثالها تقريباً مشخص مىشود كه تنوع توصيهها، راهكارهاى گوناگونى را نياز دارد تا محقق شوند.
بهمن ذوالفقاری