نشست علمی تاریخ شفاهی « آسیب ها و چالش ها، راهکارها و روش ها»
نشست علمی تاریخ شفاهی با عنوان « آسیب ها و چالش ها، راهکارها و روش ها» در موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، روز سه شنبه دوم خردادماه 1402، نشست علمی تاریخ شفاهی با عنوان « آسیب ها و چالش ها، راهکارها و روش ها» با حضور غلامرضا عزیزی، محمد قاسمی پور، یداله عزیزی، عباس حیدری مقدم، قربانعلی کناررودی، مصطفی نیکنام، محمد محمدی نیا، فرازمند و جمعی از علاقمندان و صاحبنظران حوزه تاریخ شفاهی در موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد.
در این نشست، مباحث مربوط به آسیب های نظری، روشی و اجرایی تاریخ شفاهی توسط اساتید و صاحب نظران مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
در ابتدای این نشست دکترعزیزی ضمن ارائه کاملی از آسیب های مباحث نظری، اجرایی و روش شناختی تاریخ شفاهی گفت: عدم درک صحیح مفهوم تاریخ شفاهی، در هم آميختگي تاریخ، روایت، خاطره، یاد و حافظه ؛ فراموشی، سکوت و تحریف و توجه نکردن به سندیت مصاحبه از آسیبهای نظری است. تعدد مراکز تاريخ شفاهي، همه گیری و سری سازی، نبود وحدت رویه در انجام پروژه هاي تاريخ شفاهي، عدم ارتباط و يا ناهماهنگی بین مراکز تاريخ شفاهي، فرد محوري و اعمال سلايق مديريتي، جناح گرايي و سياست زدگي، و عدم آموزش و ... از جمله آسیب هایی است که ما در این حوزه شاهد آن هستیم.
آقای قاسمیپور نیز با اشاره به عدم درک صحیح از تاریخ شفاهی گفت: عدم درک صحیح از تاریخ شفاهی منجر به عدم بومیسازی تاریخ شفاهی در کشور ما شده است.
وی افزود: نگاه تولید محور و محصول محور به تاریخ شفاهی، فقدان رشتههای علوم اجتماعی و فرهنگی، عدم مخاطبشناسی مناسب و صحیح در تاریخ شفاهی، عدم وجود نظامنامه حقوقی و اخلاقی و... از دیگر آسیب های تاریخ شفاهی در حوزه های نظری، روشی و اجرایی می باشد.
آقای دکتر کناررودی نیز با اشاره به لزوم آموزش مجریان تاریخ شفاهی در حوزه تاریخ گفت: عدم آموزش صحیح مجریان تاریخ شفاهی یکی از مهم ترین آسیب ها در این حوزه است. عدم تفکیک دو بخش ثبت، ضبط و انتشار، عدم آشنایی با موضوع شناسی، عدم وجود طرحنامه در ابتدای کار تاریخ شفاهی و ... را از دیگر آسیب های این حوزه دانست.
محمدی نیا نیز عدم وجود متولی تاریخ شفاهی در کشور را از آسیب های اساسی این حوزه دانست و گفت: حفاظت و نگهداری صحیح از اسناد و منابع تاریخ شفاهی امری بسیار مهم و ضروری است که نبود متولی مشخص، آسیب هایی به این حوزه وارد کرده است. عدم الگوی استاندارد در تدوین و انتشار تاریخ شفاهی، فقدان مالکیت معنوی، نبود هدفگذاری مشخص میان مدت و بلند مدت و ... را از دیگر آسیب های این حوزه دانست.
مصطفی نیکنام نیز در پایان این نشست و در جمع بندی مطالب عنوان شده گفت: جهت گیری تاریخ شفاهی به سوی زندگینامه نویسی، خاطرات شفاهی و تاریخ شفاهی فردی به شکلی است که نویسندگان و مجریان تاریخ شفاهی به این مقوله متفاوت می نگرند. برخی از آنان تاریخ شفاهی فردی شاخص را در قالب صحیح و درست تدوین کرده و آن را به اثری جذاب و خواندنی به گونه زندگینامه داستانی تبدیل می کنند. برخی دیگر آن را در قالب خاطرات شفاهی یک فرد جمع آوری کرده و تدوین می نمایند. آسیبی که در این بین دیده می شود این است که؛ سوژه، آنچنان فرد شاخصی نیست تا به زندگینامه داستانی تبدیل اما خاطرات خوبی دارد. تعداد این دست سوژه ها بسیار و اتفاقا حامل اطلاعات و خاطرات بسیار خوبی از تاریخ هستند. تبدیل خاطرات این افراد به یک کتاب خاطرات شفاهی غالبا جذاب نبوده و خواننده معمولا می بایست به دنبال یک نقطه فراز و جالب توجه در زندگی آن فرد باشد.