در میان کوههای زاگرس
شهرستان مسجدسلیمان در شمال شرق استان خوزستان در دوران دفاع مقدس۹۰ بار مورد حملات هوایی و موشکی دشمن بعثی قرار گرفت. حمله موشکی ۳۰ مهر به عنوان وسیعترین حمله موشکی به مسجدسلیمان یک سند برجسته از جنایات رزیم بعث عراق در دوران دفاع مقدس است. در حملات هوایی و موشکی دشمن بعثی به مسجدسلیمان صدها واحدمسکونی تخریب شد و ۷۰۰ شهروند بیدفاع به شهادت رسیدند. مردم این شهر هزار و ۲۰۰ شهید گلگون کفن وچهار هزار جانباز و ۱۰۰ آزاده تقدیم انقلاب و اسلام کردند.
مستندات هفت منطقه از شهرستان مسجدسلیمان که در دوران دفاع مقدس مورد حمله موشکی دشمن بعثی قرار گرفتند با همکاری بنیاد شهید و امور ایثارگران جمعآوری شده و پرونده آنها در نوبت ثبت ملی قرار گرفته است. پرونده این یادمانهای دفاع مقدس برای ثبت به عنوان میراث غیرملموس و همچنین آثار غیر منقول دفاع مقدس آماده و ارایه شده است. این هفت منطقه به علت تعداد موشکباران و آمار بالای شهدا در مرحله نخست ثبت ملی انتخاب شدند که ساخت اینمناطق پس از ابلاغ ثبت ملی و نصب پلاک ثبتی، انجام میشود.
باغ موزه دفاع مقدس
با توجه و نقش و جایگاهی که مسجدسلیمان در هشت سال دفاع مقدس داشته است، فقدان موزه دفاع مقدس و دیگر مراکز فرهنگی در مسجد سلیمان به شدت احساس میشود، با تصمیمات گرفته شده توسط مسئولین امر احداث چنین محلی در تپه شهدای گمنام این شهرستان میتواند این شهر را به عنوان یکی از ظرفیتهای مغفول مانده گردشگری دفاع مقدس فعال کند.
ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و زنده نگهداشتن یاد و خاطره شهیدان دفاع مقدس برای شناساندن و انتقال مفاهیم ارزشی به نسل جوان است و موزه آثار شهدا، محلی مناسب برای ترویج این فرهنگ است که وظایفی را برای مردم پیرامون احترام به شهدا و تجدید خاطره با شهدا تداعی میکند.
شهرستان مسجدسلیمان شهدای زیادی را در راه دفاع از انقلاب اسلامی تقدیم کرد که از جمله شاخصترین آنها میتوان به شهدای ۱۴سالهای همچون شهید بهنام محمدی و شهید روزعلی ایزدیان و همچنین در دوران پیش از انقلاب به شهید علیمردان خان بختیاری اشاره کرد. گرچه جای جای ایران اسلامی صحنهی دلیری و رشادتهای مردان و زنانی است که برای استقلال و آزادی ایران مجاهدتها نمودهاند، اما با توجه به اقتضائات و اولویتها میتوان راهبردی در جهت مانایی این فرهنگ غنی برای نسلهای آتی اتخاذ کرد.
میتوان امیدوار بود با تشکیل و معرفی هیئت امنای باغ موزه دفاع مقدس و دعوت از کارگروهی برای طراحی مسائل فنی و مهندسی، جانمایی، مطالعات لازم جهت احداث حسینیه ثارالله(ع)، احداث نمایشگاه دائمی آثار دفاع مقدس و احداث نمایشگاه آثار باستانی ظرفیتهای گردشگری شهر مسجد سلیمان به فعلیت برسد.
موزه نفت مسجد سلیمان
فرشید خدادادیان رئیس مرکز اسناد صنعت نفت و مجری طرح موزه نفت مسجد سلیمان در یادداشتی آورده است: ایران و بیش از همه خوزستان، زخمی دوران هشت ساله جنگ تحمیلی است و تاسیسات نفتی این استان نیز در طی این دوران هشت ساله، بارها و بارها مورد حمله هوایی هواپیماها و موشک پرانیهای دشمن قرارداشت و برخی از این تاسیسات در کنار گلزار شهدای شهرها و روستاهای خوزستان، شاهدان زنده و مستندنگاری آن ایام هستند که در قالب گردشگری دفاع مقدس هرساله و در قالب کاروانهای راهیان نور مورد بازدید هموطنان عزیز و همچنین گردشگران خارجی قرار گرفته و انشاالله پس از پایان محدودیتهای پاندمی کرونا نیز مجددا این ظرفیت فرهنگی و گردشگری توام با معنویت ادامه خواهد یافت.
در طرح موزه نفت مسجد سلیمان، مطالعات و سناریونویسی به نحوی انجام گردیده که این بزرگترین طرح موزه صنعتی ایران، بهعنوان ظرفیتی در بخش گردشگری دفاع مقدس نیز قابل استفاده و بازدید خواهد بود.
سالن اصلی موزه نفت مسجد سلیمان در محوطه هشت هکتاری گوگردسازی و پالايشگاه بی بی یان قرار دارد و واحد گوگردسازی آلمانی این سایت میراث صنعتی، همان تاسیساتی است که در نخستین روزهای جنگ تحمیلی مورد اصابت راکت پرتاب شده توسط یک فروند هواپیمای میگ نیروی هوایی عراق قرار گرفته و زاویه اصابت و البته مصالح و استحکام سازه به گونهای بوده که تنها سوراخی به قطر راکت در آن ایجاد و از آن روز تا کنون همچنان استوار و پابرجا مانده است!
استانداری خوزستان در خبرنامه ماهیانه «گزارشهای روز» خود و مجلدی که در تاریخ سوم آبان سال 1359 تنظیم شده و امروزه بهعنوان سند شماره ۰۰۱۲۳۷۶ شناخته میشود، در گزارش روز سوم مهر 1359 آورده است که؛ ظهر این روز کارخانه گوگرد در۳۰ کیلومتری مسجدسلیمان مورد حمله یک میگ قرار گرفت و لوله گاز سمی کارخانه منفجر شد.
خوشبختانه این حمله بهدلیل تعطیلی و از سرویس خارج بودن کارخانه، تلفات جانی در پی نداشت و منظور از لوله گازهای سمی در این گزارش، همان دودکش آجری کارخانه گوگردسازی آلمانی است که در بین مسجدسلیمانیها تحت عنوان کارخانه جی پیGP مخفف Gas Plantشناخته میشد و دلیل آن هم این بود که این گوگرد در حقیقت از گاز هیدورژن سولفوره در یک یونیت گازی استحصال و تولید میگردید.
علاوه بر این اثر 41 ساله به یادگار مانده از ایام دفاع مقدس، خود پالایشگاه مسجد سلیمان نیز كه به اختصار LDU خوانده ميشد و بنا به مستندات موجود در مرکز اسناد صنعت نفت در سال 1932 میلادی تاسيس شده و تا تاريخ بیستم آذرماه سال 1352 نیز فعال بود و از آن تاريخ به بعد به علت عدم احتياج به فرآوردههاي آن از سرويس خارج شده، پس از حملات عراقیها به آبادان و اخلال در کار پالایشگاه بزرگ آن شهر، با همت و تلاش استادکاران قدیمی و نیروهای ایثارگر شرکت نفت مسجدسلیمان مجددا از تاریخ بیست و دوم بهمن سال شصت و یک و در یک انتخاب نمادین، همزمان با چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، مجددا فعال گرديده و اولين محموله آن به جبهههاي جنگ ارسال شده است. محصولات اين پالايشگاه شامل؛ گازوئيل نفت كوره، بنزين و نفت سفيد بود و ظرفيت اين كارخانه بين 500 تا 580 بشكه نفت خام در روز در اسناد برجای مانده قید شده است.
موزه نفت مسجدسلیمان واجد نمونههای تاریخی از دوران شکلگیری صنعت نفت در ایران تا ایام دفاع مقدس و پس از آن است و در سال 1398 و پس از مذاکرات متعدد و پیگیریهای فراوان با سازمان (وزارت کنونی) میراث فرهنگی کشور، خوشبختانه این تأسیسات نفتی در ناحیه صنعتی بی بی یان شامل کارخانه تقطیر و پالایشگاه و کارخانه گوگردسازی به عنوان آثار فرهنگی و ملی پذیرفته و ثبت شدند. محوطههای میراث صنعتی ارزشمندی که تاریخ سربه مهر و مستندات ناگفته فراوانی را در سینه خود دارند و انشاالله پس از تکمیل و افتتاح موزه نفت مسجدسلیمان در معرض بازدید و استفاده عموم قرار خواهند گرفت.
یاد و نام تمامی شهدای گرانقدر هشت سال دفاع مقدس، خصوصا همکاران شهیدمان در صنعت نفت گرامی و تا ابد جاودانه باد.