نقطه آغاز و ختم جنگ تحمیلی
جنگ تحمیلی از استان کرمانشاه شروع شد و پس از 8 سال با عملیات غرورآفرین مرصاد در این استان به پایان رسید. مردم کرمانشاه 9 هزار و 800 شهید تقدیم انقلاب اسلامی کردند که شاید همین موضوع ضرورت ساخت فضایی برای بازنمایی مجاهدتهای آن روزگار را نشان میدهد، موزه دفاع مقدس کرمانشاه روایتی از دفاع در سرزمینهای غربی کشور است. این بار برای دیدار با موزهای دیگر به کرمانشاه رفتهایم...
محل کنونی مرکز فرهنگی دفاع مقدس کرمانشاه پناهگاه بزرگی بود که در طول جنگ تحمیلی در برابر حملات هوایی و موشکی ارتش بعثی عراق مورد استفاده قرار میگرفت چرا که استان كرمانشاه بيش از 1126 بار توسط جنگندههاي رژیم بعث مورد اصابت موشك قرار گرفته است. کرمانشاه در 26 اسفند 66 هدف حمله سنگین هواپیماهای دشمن قرار گرفت و يك فروند موشك از هزاران موشك اهدايي استكبار جهاني به صدام جنايتكار، پناهگاه مردم بيدفاع را كه عمدتا زنان و كودكان و سالخوردگان بودند به خاك و خون كشيد، 76 نفر از مردم مظلوم کرمانشاه به شهادت رسیدند، 185 نفر مجروح شدند و پناهگاه تخریب شد. هشت سال پس از آن، در قتلگاه شهداي مظلوم اسفند 1366 ساختماني بنا شد كه همواره پذيراي ديداركنندگان و علاقهمندان به آثار هشت سال دفاع مقدس است.
مركز فرهنگي دفاعمقدس كرمانشاه در سال 1374 طي مراسمي با حضور آیتالله هاشمي رفسنجاني به عنوان اولين موزه دفاع مقدس كشور افتتاح شد. مكان اين مركز فرهنگي در خيابان مؤيد جنب پارك شيرين واقع شده است. این مرکز با مساحت 3145 مترمربع در سه طبقه احداث شده كه شامل؛ سالن بزرگ نمايشگاه دفاع مقدس در طبقه همكف، تالار شهدا و كتابخانه تخصصي در طبقه اول و استقرار دفتر مركزي بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس استان كرمانشاه در طبقه دوم است.
طبقه اول این موزه دوازده غرفه دارد؛ حلبچه، حماسه پاوه، جانبازان، آزادگان، شهدای هوانیروز، شهدای ارتش، عملیات مرصاد، فعالیتهای عمرانی بنیاد، سرداران شهید، بانوان، سنگر و وسایل جنگی. در این طبقه کتابخانه تخصصی دفاع مقدس نیز قرار دارد و در طبقه دوم، تالار شهدا قرار دارد. در این تالار فیلم مستند دفاع مقدس برای کاروانهای راهیان نور به نمایش گذاشته میشود و طبقه سوم بخش اداری موزه است.
در فضاي بيروني مركز فرهنگي چند دستگاه تانك و نفربر، لاشه يك بالگرد خودي، بخشی از هواپیمای منهدم شده دشمن، قطعه فولادی کارخانه قند اسلام آباد غرب، نقشه برجسته کرمانشاه در قالب ماکت عملیاتی، تانکهای به غنیمت گرفته شده و دهها اثر دیگر بهعنوان بخشی از تاریخچه جنگ تحمیلی عراق علیه ایران اسلامی و دفاع همه جانبه رزمندگان استان کرمانشاه به نمایش درآمده است.
در نمايشگاه دفاع مقدس با 650 مترمربع مساحت متشكل از سالن اصلي و 12 غرفه است. سالن اصلي با 5/5 متر عرض و 60 متر طول، تنديس كوچك ساخته شده در شهرستان قصرشيرين را در خود جاي داده است. در اين سالن آثار هنرمندان كشورمان كه با هنر خود حماسههاي جاويد دوران هشت ساله را در قاب تابلوهايشان نشاندهاند، چشمهاي تماشاگران را غرق زيباييها و خلاقيتها ميكنند.
بقاياي تخريب شده دوران دفاع مقدس به همراه وسايل غنيمت گرفته شده از متجاوزين نيز در همين سالن قرار گرفته است. ضمن آنكه آثار به جا مانده از شهدا و جانبازان و ايثارگران زينتبخش سالن اصلي نمايشگاه است. اين سالن با معماري خاص خود غرفههاي 12 گانه را به هم مرتبط كرده است؛
غرفه بمباران شهرها
استان كرمانشاه بيش از 1126 بار توسط جنگندههاي حكومت بعثي بمباران مورد اصابت موشك قرار گرفته است. در اين حملات، مراكز فرهنگي، صنعتي و مسكوني استان در سطح وسيع تخريب شد و عزيزان بسياري مجروح يا به خيل شهداي گرانقدر انقلاب اسلامي پيوستند. تصاوير اين حوادث در معرض ديد ديداركنندگان قرار گرفته است.
غرفه فاجعه حلبچه
جنايات رژيم صدام عليه مردم مسلمان كرد و به ويژه قتل عام مردم مظلوم حلبچه يكي از هولناكترين فاجعه انساني را رقم زد به طوري كه در ميان جهانيان، حلبچه به عنوان هيروشيماي دوم شناخته شد. غرفه حلبچه با تصاوير متحرك توسط دستگاه گردون اين مظلوميت را به نمايش گذاشته است.
غرفه حماسه پاوه
در 26 مرداد ماه 1358 بيش از 800 نفر از نيروهاي مسلح ضدانقلاب به فرماندهي فراريان بازمانده از حكومت پهلوي با حمايت استكابر و صدام جنايتكار شهر پاوره را به محاصره درآوردند. در اين نمايشگاه غرفهاي به نقش با بركت سردار شهيد دكتر مصطفي چمران و ياران سلحشور ايشان به همراه اولين پيام نظامي حضرت امام خميني (ره) براي شكستن حصر شهر پاوه، به اين حماسه اختصاص يافته است.
غرفه ارتش
اين غرفه مزين به تصاوير شهداي جاودانه ارتش و ماكت عملياتي منطقه عمومي شهرستان قصرشيرين و سرپل ذهاب و سلاحهاي مختلف به همراه تصاوير زيباي حماسي مجهز است.
غرفه آزادگان
در اين غرفه ماكتي از اردوگاههاي رژيم بعثي به همراه تصاويري از بازگشت آزادگان سرافرازمان به ميهن و استقبال پرشور و مردم از آنان به نمايش درآمده است. تعدادي از وسايلي كه آزادگان با كمترين امكانات در دوران اسارت ساختهاند در ويترينهاي اين غرفه نگهداري ميشود.
غرفه خلبانان
اين غرفه را تصاويري از خلبانان و رشادتها و جانفشانيهاي آنان در طول 8 سال دفاع مقدس و نيز وسايل شخصي آنان، زينت بخشيده است.
غرفه جانبازان
اين غرفه بيانگر جانبازيها و مقابله جانبازان عزيز با مشكلات است. تصاوير زيبايي از حضور اين عزيزان در صحنههاي ورزشي، فرهنگي و اجتماعي، اراده و استقامت آنان را به نمايش گذاشته است.
غرفه مرصاد
در اين غرفه صحنه عمليات مرصاد با صنعت ماكتسازي مجسم شده و همراه با تصاوير، سركوب منافقين كوردل به نمايش درآمده است.
غرفه مين
اين غرفه ديداركنندگان را با صحنه ميدان مين و چگونگي كشت مينهاي حقيقي به شكل و آرايش رزمي آشنا ميسازد.
غرفه بانوان
در اين غرفه شاهد تلاش بانوان بزرگواري هستيد كه در طول هشت سال دفاع مقدس مردان و فرزندان خود را به سوي جبههها هدايت ميكردند. آنان ضمن مسووليت اداره منزل و تربيت فرزندان، كمك به جبههها را يك فريضه ميدانستد و به خوبي از عهده آن برآمدند.
غرفه شهدا
در اين غرفه شاهد تصاوير گويايي از حقيقت عالم خلقت و شكوه تحسين برانگيز شهداي استان و بخشي از وصاياي اين ياران سفر كرده هستيم.
غرفه سنگر
اين غرفه زندگي گروهي رزمندگان را در سنگر اجتماعي نشان ميدهد. اين سنگر به طور نمادين با الگوي واقعي طراحي و احيا شده است. احداث يك سفالخانه در كنار اين سنگر جلوهاي زيبا پديد آورده است.
موزههای استانی، خصوصا استانهای مرزی غرب کشور که مستقیما با جنگ تحمیلی درگیر بودند، میتوانند ضمن حفظ و بازتاب روزهای حماسه و دفاع، رو به آینده باشند. چرا که حرکت به سمت فرداهایی روشن بدون بار گرفتن از گذشتههای تلخ و شیرین و عبرت از تاریخ ممکن نیست.