رخدادهای خرداد
سنگینی دو واقعه رحلت امام خمینی(ره) و فتح خرمشهر بیشتر اتفاقات خرداد را تحت تاثیر خود قرار داده است، اما در تقویم انقلاب اسلامی و دفاع مقدس خردادماه رخدادهای مهمی هست که کمتر بدانها پرداخته شده است. آنچه میآید مرور کوتاهی است بر آنها.
مغزها به راه میافتد
آغاز محاصره اقتصادی ایران توسط آمریکا
پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران، دولت آمریکا دست از دخالتهای خود در ایران اسلامی برنداشت. درآبانماه ۱۳۵۸ شاه وارد آمریکا شد، ملت ایران خواستار استرداد وی بودند تا به جرم جنایاتی که در حق آنان شده بود محاکمه شود، اما آمریکا این درخواست را رد کرد و بهدنبال آن در سیزدهم آبانماه سفارت آمریکا به تصرف دانشجویان پیرو خط امام (ره) درآمد و جاسوسان آمریکایی به گروگان گرفته شدند. خواسته دانشجویان و همه ملت ایران، استرداد شاه جهت محاکمه و دست برداشتن آمریکا از مداخله در امور ایران اسلامی بود، اما آمریکا که لطمه بزرگی به حیثیت استکباریاش وارد آمده بوددست به اقداماتی از جمله بلوکه کردن داراییهای ایران، قطع روابط سیاسی، نظامی و تحریم اقتصادی علیه ایران زد. در تاریخ یکم خردادماه سال ۱۳۵۹ ، محاصره اقتصادی جمهوری اسلامی ایران توسط آمریکا و کشورهای همپیمانش از جمله بازار مشترک اروپا آغاز شد.
بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران پیرامون این واقعه، فرمودهاند: «من اعتقادم این است که اگر ما در محاصره اقتصادی ده سال، پانزده سال واقع بشویم، شخصیت خودمان را پیدا میکنیم. وقتی این احساس پیدا شد در یک ملتی که من خودم باید هرچیز میخواهم تهیه کنم، مغزها به راه میافتد. این محاصره اقتصادی را که خیلی از آن میترسند، من یک هدیهای میدانم برای کشور خودمان، مهم این است که ما بفهمیم دیگران به ما چیزی نمیدهند.»
خورشیدی بر دلهای اسیران
درگذشت آزاده نستوه سید علی اكبر ابوترابی
بعد از آزادی اسرا از چنگال رژیم بعثی عراق در هر محفل و مجلسی كه آزادهای باشد و از خاطرات خود سخن بگوید بعید است نام سید آزادگان حاج آقا ابوترابی را به زبان نیاورد، كسی در دوران اسارت رزمندگان، نیروبخش دل آنان بود. حجت الاسلام والمسلمین حاج سید علی اكبر ابوترابی در سال 1318 هجری شمسی در خانوادهای اهل علم و اجتهاد و منتسب به بیت رسالت (ص) در شهرستان مقدس قم متولّد شد.
وی با شروع نهضت امام خمینی (ره) در سال 42 وارد فعالیتهای سیاسی شد و در تظاهرات مردم قم در پانزدهم خرداد، حضوری فعال داشت و در هجوم عوامل رژیم ستم شاهی به مدرسه فیضیه، مورد ضرب و شتم قرار گرفت.
با تبعید حضرت امام (ره) به نجف اشرف، او نیز به نجف مشرف شد. در نجف اشرف، درس ولایت فقیه امام را چاپ و به ایران و نقاط دیگر ارسال میكرد و نیز اطلاعیههای امام راحل را به ویژه در مكه مكرمه و حجاز، منتشر و پخش میكرد. علاوه بر آن در انتقال پیامها و اطلاعیههای امام (ره) به داخل كشور با فداكاری و شجاعت تمام بارها اقدام نمود و از هیچ خطری نهراسید.
وی با افرادی همچون شهید رجایی، آیت الله خامنهای، آیت الله بهشتی، سید علی اندرزگو و... فعالیت نزدیك و همكاری زیادی داشت و در پیروزی انقلاب شكوهمند اسلامی تلاش فراوانی از خود نشان داد.
با آغاز جنگ تحمیلی به همراه شهید دكتر مصطفی چمران در ستاد جنگهای نامنظم به سازماندهی نیروها پرداخت تا اینكه در 26 آذر 59 در یكی از ماموریتهای شناسایی، به اسارت نیروهای دشمن بعثی درآمد و به مدت 10 سال امیدبخش اسیران دربند بعثیها بود.
در دوران اسارت با تمسك به سیرهی ائمه معصومین (ع)، با معنویت، سعه صدر، حلم و بردباری فوقالعاده، مكر و حیله ماموران دشمن را بیتاثیر كرد و شمع محفل اسیران ایرانی گشت و در جهت تقویت روحیه، ایمان و مقاومت آنان از هیچ اقدام و ایثاری دریغ نكرد و به تعبیر مقام معظم رهبری «همچون خورشیدی بر دلهای اسیران مظلوم میتابید و چون ستاره درخشانی، هدف و راه را به آنان نشان میداد و چون ابری فیاض، امید و ایمان را بر آنان میبارید.»
حجت الاسلام والمسلمین ابوترابی پس از اینكه از اسارت آزاد شد، با حكم مقام معظم رهبری در جایگاه نماینده ولیفقیه در امور آزادگان قرار گرفت و تمامی سعی خویش را به كار بست تا آزادگان، مایه عزت و تقویت نظام جمهوری اسلامی باشند و دوران بعد از اسارات را در كنار مصیبتزدگان، بر بالین افراد مریض و ناتوان، در مجالس دعا و معنویت، در حال سركشی و تفقد از آزادگان و ایثارگران و پیگیری دردها و مشكلات آنان گذراند و سرانجام در روز 12 خرداد 1379 در اثر سانحه رانندگی در راه زیارت امام رضا (ع) در جاده بین سبزوار و نیشابور، به همراه پدر ارجمندشان آیت الله حاج سید عباس ابوترابی به لقاء الله پیوست.
نبرد در میمک
عملیات نصر 2
طرح و اجراي عمليات «نصر2» توسط نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي انجام شد. هدف از این عمليات آزادسازي بلنديهاي مشرف بر خطوط مواصلاتي دشمن در جبهه «ميمك» واقع در منطقه مياني جنگ بود. به همين منظور تك نيروهاي ارتش با رمز «يا حسين مظلوم(ع)» در روز 13/3/ 1366 در محور كوهستاني ميمك آغاز شد. طي اين يورش بلنديهاي404،400،396 و منطقه «خزر» و «هلاله» به تصرف رزمندگان ارتش جمهوري اسلامي ايران درآمد. چهار گردان كماندويي، توپخانه و پياده و يك گروهان تانك دشمن آسيب ديد و مقداري سلاح و مهمات از دشمن به غنيمت گرفته شد. 800 تن از نيروهاي عراقي كشته و زخمي و دهها تن ديگر نيز اسير شدند. در اين عمليات شهيد تقي رضوي معاونت مهندسي قرارگاه خاتمالانبيأ به شهادت رسيد.
بارقههای امید
عمليات فرمانده كل قوا- خميني روح خدا
اين حمله ساعت3 و30 دقيقه بامداد 21 /3/1360 درجبهه جنوب و منطقه دارخوين توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامي انجام شد و ارتش جمهوري اسلامي پشتيباني و پدافند را به عهده داشت. نیروها به مدت 4 ماه بدون سر و صدا و جلب توجه دشمن و در نزديكي نيروهاي عراق، شبانه يك كانال به طول1300 متر و به شكل «T» حفر كردند كه انتهاي آن وارد ميدان مين در جلوي خاكريز دشمن شده بود. اين عمليات، آزمايشي براي عمليات بزرگ ثامنالائمه(ع) بود. در اين حمله با سه كيلومتر پيشروي، مواضع محكم و مهم دشمن در اين جناح به تصرف درآمد و دست كم 32 دستگاه تانك و نفربر منهدم، و تعداد 1496 تن از نيروهاي دشمن كشته، زخمي و اسير شدند. در اين پيروزي120 تن از برادران سپاهي به شهادت رسيدند. اين عمليات توسط سردار رحيم صفوي و شهيد حسن باقري طراحي و اجرا گرديد كه فرماندهي3 محور اصلي آن را شهيدان منصور موحدي- پهلوان نژاد و رضا رضايي بهعهده داشتند.
آخرین زخمهای شلمچه
عمليات بيت المقدس 7
پس از تقويت دوباره ارتش عراق توسط حاميان غربي صدام و هزينههايي كه كشورهاي عربي خليج فارس، صرف حمايت از رژيم عراق در رويارويي با ايران ميكردند، قواي مسلح اين كشور دست به تهاجماتي قابل توجه در محورهاي جنوبي جنگ زدند. در حالي كه ايران آماده ميشد تا قطعنامه 598 سازمان ملل را به عنوان معاهدهاي براي پايان جنگ92 ماهه تحميلي بپذيرد، نيروهاي دشمن با پيشروي در خطوط ايران و حتي اشغال برخي مناطق، وضعيت فوقالعادهاي را به وجود آوردند. اين در حالي بود كه بسيج عمومي مردم براي تهاجمات مجدد ارتش صدام در حد بالايي بود و ميبايست امتيازاتي را كه رژيم عراق قصد داشت با قبول حالت نه صلح، نه جنگ از ايران بگيرد، پس گرفته ميشد. بنابراين سياست و اين تاكتيك، عمليات «بيتالمقدس7» كه يك عمليات ويژه در نوع خود بود به منظور پس زدن دشمن از اين سوي خطوط بينالمللي در منطقه عمومي «شلمچه» خرمشهر و در نخستين ساعات بامداد 23/3/1367 با رمز «يا اباعبدالله(ع)» آغاز شد.
رزمندگان اسلام در قالب چندين گردان بسيجي با فرماندهي نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، توانستند شماري از يگانهاي ويژه و آماده دشمن را متلاشي نمايند و علاوه بركشته و زخمي و اسير نمودن20400 تن از نيروهاي دشمن، يك فروند هواپيما را ساقط و60 دستگاه تانك و نفربر زرهي،40 قبضه توپ،200 دستگاه خودروي نظامي و چندين زاغه مهمات دشمن را منهدم سازند و شمار بالايي از تجهيزات و ادوات نظامي، چند قبضه توپ و تعدادي زاغه بزرگ مهمات دشمن را به غنيمت خود درآورند.
خیانت
عزل بنیصدر از فرماندهی کلقوا
ابوالحسن بنی صدر ۵ بهمن ۱۳۵۸، یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان نخستین رئیس جمهور ایران با بیش از ۱۰ میلیون رأی انتخاب شد. این انتخابات در شرایطی برگزار شد که دولت موقت مهندس مهدی بازرگان استعفا داده و مدیریت نظام به شورای انقلاب محول شده بود. ابوالحسن بنی صدر، سید احمد مدنی، حسن حبیبی، داریوش فروهر، صادق طباطبائی، محمد مکری، کاظم سامی و صادق قطبزاده کاندیداهای شاخص اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری بودند.
بنیصدر در طول ۱۷ ماه ریاست جمهوری، از یکسو با میدان دادن به سازمان مجاهدین خلق (منافقین) و دیگر گروههای ضد انقلاب سبب تقویت آنها شد و از سوی دیگر در برابر اکثر مصوبات مجلس شورای اسلامی، قوه قضائیه، شورای نگهبان و برخی دیگر از نهادهای برخاسته از انقلاب ایستادگی کرد.
یکی از فرماندهان دفاع مقدس میگوید: «چون بنیصدر جوسازی میکرد که نیروهای نظامی با او مخالفند و از او تبعیت نمیکنند و او نمیتواند اقدام لازم داشته باشد، امام فرماندهی را به او تفویض کرد. کارشکنیهای وی در جبهههای جنگ تحمیلی از جمله جبهه سوسنگرد و خرمشهر، امام و مردم را نسبت به او ناامید کرد. امام در زمان حکم ریاست جمهوری بنیصدر به او همه نصیحتها را گوشزد کرد ولی از آنجا که فکر او وابسته به استکبار بود، مخالفت و تفرقهافکنی میکرد. بعدها روشن شد که بنیصدر خائن بوده و جنایت کرده است. او با سپاه و بسیج مشکل داشت. با همه این اوصاف، سپاه وارد میدان جنگ شد. نمایندگان حضرت امام (ره) در دوران دفاع مقدس رهبر معظم انقلاب و شهید چمران بودند. شهید چمران ستادی تحت عنوان ستاد جنگهای نامنظم تشکیل داده بود؛ آقای خلخالی نیز نیروهایی تحت عنوان فدائیان اسلام تشکیل داده بود اما اینجا بنیصدر به جای اینکه وحدت ایجاد کند، تفرقه میانداخت.»
بعد از اثبات خیانتها، در بیستم خرداد ۱۳۶۰ حکمی مبنی بر برکناری بنیصدر از فرماندهی نیروهای مسلح از سوی امام خمینی(ره) در جماران صادر شد. امام خمینی(ره) ۱۰ روز پس از این حکم، با حکم دیگری بنی صدر را از مقام ریاست جمهوری نیز عزل کردند. این حکم در پاسخ به نامه هاشمی رفسنجانی رئیس وقت مجلس شورای اسلامی صادر شد.
متن نامه آقای هاشمی رفسنجانی و پاسخ امام خمینی (ه) به شرح زیر است:
بسماللهالرحمنالرحیم
محضر شریف حضرت آیتالله العظمی امام خمینی دامتظله
محترما به عرض میرساند مجلس شورای اسلامی در جلسه مورخ ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ پس از بحث و بررسی با حضور ۱۹۰ نفر به شرح زیر:
آراء موافق ۱۷۷ نفر – رای مخالف ۱ نفر – آراء ممتنع ۱۲ نفر
در مورد آقای سید ابوالحسن بنیصدر بر این قرار گرفت که آقای ابوالحسن بنی صدر برای ریاست جمهوری اسلامی ایران کفایت سیاسی ندارد. به موجب اصل ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مراتب برای اتخاذ تصمیم به خدمت امام عظیمالشأن گزارش میشود.
رئیس مجلس شورای اسلامی
اکبر هاشمی رفسنجانی
پاسخ امام خمینی (ره) به شرح زیر است:
بسمالله الرحمن الرحیم
پس از رأی اکثریت قاطع نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی مبنی بر اینکه آقای ابوالحسن بنی صدر برای ریاست جمهوری اسلامی ایران کفایت سیاسی ندارد، ایشان را از ریاست جمهوری اسلامی ایران عزل نمودم.
اول تیر ۱۳۶۰
روح الله الموسوی الخمینی
بنیصدر، یک ماه پس از عزل توسط امام خمینی(ره)، هفتم مرداد ۱۳۶۰ با یک فروند هواپیمای بوئینگ ۷۰۷ به خلبانی سرهنگ معزی ـ خلبان ویژه شاه ـ از کشور گریخت.
بنی صدر هنگام ورود به فرودگاه مهرآباد برای فرار از کشور، سوار بر اتومبیل وانت و ملبس به لباس زنانه بود.
امام خمینی (ره) در دیدار با خانواده شهدای هفتم تیر ماه، فرمایشاتی داشتند که در جلد چهاردهم صحیفه نور به ثبت رسیده است: «من بسیار متأسفم از اینکه کوشش کردم که در این دوره اول جمهوری اسلامی اینطور مسائل پیش نیاید و اینطور عزل و نصبها نشود؛ لکن با کمال کوششی که کردم اینها نتوانستند بفهمند. من با زبانهای مختلف آنها را دعوت کردم به اینکه رها کنند این راهی را که در پیش دارند و با ملت ایران اینطور نکنند و من میخواستم که تمام این کسانی که در کار دولتمردی هستند تا آخر انقلاب و پیروزی انقلاب، همه در محل خودشان باقی باشند و این جمهوری اسلامی را همه باهم به آخر برسانند و به پیروزی مطلق. لکن دستهایی در کار بود و گرگهایی بود در بین اینها که نگذاشتند آن مطلبی را که میخواستیم نشود، نشود. وقتی احساس شد که اینها یک نقشه شیطانیِ اتحاد با منافقینی که دیروز، پریروز ریختند در خیابانها و جوانهای ما را سر بریدند، مال و اموال مردم را آتش زدند و خیابانها را به فساد کشاندند، با اینها دست در دست هم داده بودند و با گروههای منحرف دیگر دست به دست هم داده بودند برای اینکه این کشور را به تباهی بکشند، وقتی که احساس یک همچو خطری شد، من قبلاً هم گفته بودم که اگر من احساس خطر بکنم، آن چیزی را که به شما دادهام، پس میگیرم.
همین است، کسانی که ادعای اسلام میکنند، همین است رفتار آنهایی که ادعای منافع مردم را میکنند، میگویند ما طرفدار خلق هستیم. من نمیدانم خلقی که اینها طرفدار هستند در کجای دنیا زندگی میکنند، این خلق در ایران است یا در آمریکاست یا در شوروی؟ من معالاسف چون میبینم در بین اینها بسیاریشان گول خوردند، جوانان پاکدلی بودند که این گرگها آنها را منحرف کردند و من امید این را دارم که این جوانها برگردند، اینها به دامن ملت برگردند، به دامن اسلام برگردند، از این جهت من موعظه میکنم آنها را، موعظه میکنم پدر و مادر اینهایی که گول خوردهاند، که جوانان خودشان را نگذارند برای ایدههای چند نفر خائن که میخواهند در این کشور حکومت کنند و پشتیبان آنها هم آمریکاست یا شوروی، نگذارید جوانان شما تباه شوند.
با کمک کُردها
عملیات فتح6
نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي يك عمليات محدود و نامنظم در محور شمالي جنگ انجام میدهد. نيروهاي تحت امر قرارگاه برون مرزي «رمضان» با كمك معارضان كُرد عراق هجوم را آغاز كردند.
اين عمليات در تاریخ 27/3/1366 با هدف انهدام مراكز و تأسيسات نظامي دشمن در منطقه عمومي شمال استان «اربيل» عراق هنگام شب و با رمز «يازهرا(س) » آغاز شد. رزمندگان عملكننده در عمليات نامنظم «فتح6» با يورش به پايگاههاي مهم دشمن در بلنديهاي «كورت قلندر» و «سليمخان» در شمال شهر و منطقه «ديانا»ي عراق، ضمن انهدام اين پايگاهها، مراكز نظامي شهر «مرگهسور» و پل مواصلاتي آن محور را از بين برده و طي آن دو گردان جيشالشعبي و 16 خودروي نظامي ارتش عراق منهدم شد. دشمن در اين عمليات 930 تن كشته و زخمي و اسير بر جاي گذاشت.
در شرق دجله
عملیات قدس 1
ساعت21 و25 دقیقه 24/3/1364 نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، عملیات «قدس1» را با رمز «یا محمد رسول الله(ص)» در منطقه عملیاتی «هورالهویزه» در شرق رودخانه «دجله» عراق، برای انهدام نیروها و بر هم زدن انسجام ماشین جنگی ارتش عراق، در منطقهای به وسعت180 کیلومتر مربع آغاز کردند. در این عملیات چهار روزه، نیروهای عملکننده ایران در ظرف مدت کوتاهی به دو پاسگاه مورد نظر یعنی «ابوذکر» و «ابولیله» دشمن دست یافته و مقاومت آنها را درهم کوبیدند.
دشمن با هواپیما و بالگرد اقدام به بمباران شیمیایی و حمله هوایی نمود، اما با استقرار سریع توپهای ضد هوایی، یک فروند هواپیما ساقط شد و این پاتکها در روزهای بعدی نیز از سوی دشمن تداوم یافت که برای نیروهای عراقی سودی در بر نداشت. هدف نهایی در عملیات قدس1 که در آغاز سلسله عملیاتهای قدس پیشبینی شده بود، رسیدن به اهداف و نقاط تأمین نشده عملیات بدر، از جمله نزدیک شدن به جاده مهم العماره- بصره بود. پاسگاههای مختار، ابوذکر، ابولیله و المیدان عراق آزاد و منطقه «الحسان» و «الزجیه» واقع در نزدیکی جاده مذکور به تصرف نیروهای خودی در آمد.
طی این عملیات یک تیپ پیادهدشمن متلاشی شد و یک فروند هواپیما، یک فروند بالگرد،15 قایق و12 پاسگاه سیار منهدم و تعداد890 تن از نیروهای عراقی کشته و زخمی شده یا به اسات نیروهای خودی در آمدند. غنایم به دست آمده نیز شامل4 قبضه توپ ضد هوایی،9 قبضه خمپارهانداز،29 فروند قایق جنگی و بلم،10 دستگاه بیسیم،10 قطعه پل،25 قبضه سلاح سبک و مقدار فراوانی مهمات و فشنگ بود.
نفوذ در دشمن
عملیات نصر 3
اين عمليات محدود و نفوذي توسط نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي به اجرا درآمد. هدف از انجام عمليات «نصر3 » انهدام توان رزمي دشمن در منطقه «زبيدات» در جنوب محور عملياتي دهلران بود. نيروي زميني ارتش در تاریخ 27/3/1366 به درون خاك عراق پيشروي كرده و ضمن منهدم نمودن20 دستگاه تانك و نفربر زرهي، چندين انبار مهمات و شماري خودرو نظامي دشمن، به7 گردان رزمي ارتش عراق آسيب رساندند و با كشته و زخمي و اسير نمودن1060 تن از نيروهاي بعثي و غنيمت گرفتن چندين عراده توپ و ادوات جنگي و شماري خودرو و دهها قبضه سلاح سبك از دشمن، به خاك ايران و خطوط جبهه خودي بازگشتند.
فتح ماووت
عمليات نصر 4
عمليات نصر 4 توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، درمنطقه شمالي استان سليمانيه و با هدف پيش روي به سوي شرق سليمانيه و تصرف شهر ماووت در تاريخ 31/3/66 با رمز«يا امام جعفر صادق (ع)» در ساعت 2 بامداد آغاز شد ماموريت اصلي در اين عمليات تصرف و تامين شهرک ماووت بود، که به عهده لشکر قدس گيلان گذاشته شده بود. ابتدا ارتفاع ژاژيله تصرف و تامين، و سپس تک براي تصرف و تامين شهرک ماووت ادامه مييافت لشکر 14 امام حسين(ع) در جناح راست و لشکر 25 کربلا در جناج چپ لشکر قدس گيلان ماموريت داشتهاند.
در اين عمليات لشکر قدس با 2 تيپ، به استعداد5 گردان پياده، موفق شد طي 2 مرحله ماموريت خود را با موفقيت به انجام رساند. سرعت عمل رزمندگان به حدي بوده که معاون تيپ مستقر در ژاژيله عراق به اسارت نيروهاي اسلام درآمد. در اين عمليات رزمندگان اسلام در 2 شبانه روز موفق شدند به اکثر اهداف مورد نظر دست يابند. نيروهاي دشمن نيز متقابلاً در روزهاي بعد چندين بار اقدام به پاتک کردند که همه اين اقدامات به شکست انجاميد. در جبهه خودي نيز با اعزام يگانهاي تازه نفس به منطقه چند عمليات به منظور دفع نواقص محورهاي شاخ قشان و تپه دو قلو انجام شد. اين عمليات پس از 15 روز پايان يافت که نتايج آن آزادسازي شهر ماووت و ارتفاعات ژاژيله، شاخ قشان، يال غربي گولان، تپه دوقلو (بالو کاوه)، دشت بالوسه و نيز ترميم برخي از خطوط پدافندي عمليات کربلاي 10 بود. در اين عمليات فرمانده تيپ 2 قدس گيلان سردار شهيد مهدي خوشسيرت به شهادت رسيد.