هرچه ادبیات عاشورایی پرورش یابد ادبیات دفاع مقدس هم پر بارتر میشود
موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، در سالهای اخیر همواره سعی کرده تا در باب تبیین فرهنگ و ارزشهای دفاع مقدس و مقاومت قدمهای موثری بردارد. انتشارات موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس؛ «نشر سرو»، با حمایت و پشتیبانی از هنرمندان متعهد و خوش ذوق انقلابی و جوان، کتابهای فاخری را در حوزه ادبیات پایداری و دفاع مقدس به بازار نشر عرضه کرده است.
یکی از این آثار کتاب «حسین مسیح» به قلم نویسنده جوان خانم دکتر کوثر دانش است که اخیرا توانست در جشنواره ملی داستان کوچک ایرانی حایز رتبه نخست در بخش تالیفی شود و نیز جایزه سوم استان تهران را در جایزه ادبی یوسف دریافت کند. به همین منظور ماهنامه سرو گفتوگوی کوتاهی را با خانم دانش داشته است، وی در مقطع کارشناسی رشته ادبیات در دانشگاه علامه طباطبایی و کارشناسی ارشد ادبیات پایداری گرایش دفاع مقدس درس خوانده و همچنین دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی با رسالهای درباره جریانشناسی نثر دفاع مقدس فردااست، آنچه میآید گفتگویی است با او.
تا کنون چه تالیفاتی در حوزه ادبیات پایداری و دفاع مقدس داشتهاید؟
اولین کتابم «شناخت نامه ادبیات پایداری» گزیده متون نظم و نثر ادبیات پایداری از کهن تا به امروز است که میتواند مرجع قابل توجهی برای علاقمندان و دانشجویان باشد و برای ۴ واحد درسی فارسی عمومی با نظارت استادان این رشته طراحی شد و در انتشارات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس به چاپ رسید.
کتاب دومم «جهانمرد» که مجموعه داستانکهای نویسندگان کشور برای شهید حاج قاسم سلیمانی که پس از شهادت ایشان شکل گرفت و به عربی و انگلیسی ترجمه شده است.
اثر سوم هم «حسین مسیح» است که توسط انتشارات سرو موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به چاپ رسید و در حال نگارش کتاب چهارم در حوزه نقد و بررسی داستان نویسی دفاع مقدس هستم.
در مورد کتاب «حسین مسیح» توضیح بدهید و اینکه داستان حول چه محورهایی شکل گرفته است؟
به نظر بنده حوزه ادبیات و داستان در دفاع مقدس در سیر تحول و کمال خویش عناصر فراوانی را از فرهنگ عاشورا به عاریت گرفته است و پیوستگی آن با واقعه عاشورا همچنان ادامه دارد.
گرچه داستان دفاع مقدس اغلب حول محور وقایع هشت سال جنگ تحمیلی است ولی بر گرفته از مقاومت، ایثار، رشادت و سایر ارزشهای والای انسانی است که اوج آن را در واقعه عاشورا میبینیم. بدون درک قیام عاشورا نمیتوان فلسفه دفاع مقدس را درک کرد، بر همین اساس اگر ادبیات عاشورایی پرورش یابد ادبیات دفاع مقدس هم پر بارتر میشود.
در رابطه با این اثر تلاشمان را کردیم که عامه مردم آن را بفهمد و همچنین کوتاه و ساده و روان باشد. لذا داستان کوتاه را انتخاب کردیم که مخاطب داشته عام باشد.
در این مجموعه سعی بر این بوده تا ضمن پرداختن به دو حوزه داستانی دفاع مقدس و عاشورا، کیفیت فرمی و سبک نوشتاری قابل اعتنایی را نیز در هر دو حوزه به نمایش بگذارد. همواره از نقاط ضعف آثار ارزشی عدم توجه به فرم بوده است. در اثر پیش رو سعی شده که چنین ضعفی را جبران نماید و توجه بیشتری به فرم، تکنیک زبان، شیوههای فنی روایی داشته باشد و به جایگاه قابل اعتنایی در حوزه ادبیات متعهد و داستان کوچک برسد.
از دیگر ویژگیهای بارز این کتاب نذر داستانها به ساحت مقدس شهدا و نامگذاری هر داستان به نام یکی شهدای جنگ تحمیلی به عنوان صاحب داستان است. بدین وسیله تلاش شده تا نام و یاد این عزیزان و دلاور مردیهای این عزیزان برقرار بماند، از شهدای اقلیت تا شهدای زن و رزمندگان بسیج و ارتش را در بر میگیرد. به عنوان مثال شهیده زینب کمایی (که منافین با چادر خفهاش کردند)، شهیده فوزیه شیردل(شهید پرستاری که شهید چمران در موردش صحبت میکند)، و نیز شهدای گردان علی اکبر(ع) از لشکر ۱۰ سید الشهدا (ع) و لشکر 27 حضرت محمد رسولالله(ص) در این کتاب سخن به میان آمده است.
علت علاقه و اصرار شما به کار در حوزه داستان کوتاه چیست و آیا این حوزه را موثرتر از دیگر حوزهها میدانید؟
داستان کوتاه قابلیتهای خود را در حوزه دفاع مقدس و آثار دینی به اثبات رسانده است و مصداق این مدعا را در مناسبتها و مسابقات متعدد و مختلفی که در این حوزه روی داد میشود دید. تکیه این حوزهها بر پیامهای صریح و تک وجهی دلیل موجهی برای این امر به حساب میآید، چراکه داستانهای کوچک به لحاظ تمرکزی که در جنبههای مختلف خود بر مضمون و مکان و زمان و حتی شخصیت دارند، در یک محتوا صراحت پیدا میکنند و لذا در انتقال مفاهیم و مضامین منفرد بسیار کارآمد و مبتنی بر دو اصل سادگی و کوتاهی است.
همچنین با توجه به کمبود زمان و روی آوردن جامعه به استفاده از فضای مجازی این فرصت را به نویسنده میدهد که در قالب داستان کوچک بهترین تاثیر را در کمترین زمان در مخاطب خود ایجاد کند.
در مورد جشنواره ملی «داستان کوچک ایرانی» و نحوه برگزیده شدن آثار در آن توضیح دهید؟
این جشنواره که از سوی انجمن ملی کوچک نویسان ایران برگزار میشود، یک جشنواره کاملا تخصصی در حوزه داستان کوچک (مینیمال) است. انجمن ملی کوچک نویسان ایران با راهاندازی یک صفحه مجازی این امکان را برای علاقمندان داستانهای کوچک فراهم آورده است تا داستانهای خود را در آنجا قرار داده و این داستانها علاوه بر این که از سوی منتقدین نقد و ارزیابی میشوند از سوی مخاطبین سایت هم امتیاز گرفته و در پایان هر سال داستانی که بیشترین امتیاز را از سوی مخاطبین کسب کرده باشد جایزه خود را دریافت میکند. همچنین یک تک داستان نیز از سوی منتقدین سایت انجمن به عنوان بهترین داستان از منظر منتقدین انجمن انتخاب شده و جایزه خود را دریافت خواهد کرد. جدای از این دو جایزه بهترین کتاب ترجمه شده از مجموعه داستانهای کوچک به فارسی نیز هر ساله از سوی داوران برگزیده شده و در مراسم پایانی مورد تقدیر قرار خواهد گرفت. اما اصلیترین جایزه این انجمن برای مجموعه داستان تالیفی چاپ شده در کشور در نظر گرفته میشود که پس از ارزیابیهای فراوان از سوی منتقدین و داوران انجمن به نویسنده تقدیم میشود.
نحوه آشنایی شما با موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و انتشارات سرو چگونه بود؟
در بازدیدهای مختلفی که از موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس داشتم احساس کردم مکان بسیار خوب و تاثیرگذاری است و این حس باعث شد تا جهت آشنایی بیشتر با این حوزه دانشآموزان و دانشجویانم را برای بازدید از این مجموعه عظیم و فاخر دعوت میکردم.
جهت چاپ کتاب «حسین مسیح» در حال پیگیری بودم که از سوی سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس و برخی از اساتید، کار ما به موزه ارجاع داده شد و پس از بررسی و نقد از سوی اساتید و تایید مجموعه «نشر سرو» این کار به چاپ و رونمایی رسید. به نظرم حضور ناشران تخصصی همچون نشر سرو در حوزه ادبیات پایداری میتواند تاثیر به سزایی جهت ترویج فرهنگ و روحیه مقاومت داشته باشد.