موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس

مقدمه:
موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس بر اساس اساسنامه جدید مصوب1/12/1395 فرماندهی کل قوا حضرت امام خامنه‏ای(مدظلله العالی) و بر حسب گسترش حوزه مسئولیت اش، نیازمند یک روایت و سناریوی مناسب است تا براساس آن‏ها بخش موزه ی مربوط به انقلاب اسلامی را طراحی و راه‏اندازی کند. در این راستا مدیریت پژوهش و تحقیقات طرحی را در پنج گام تهیه کرده است تا براساس آن‏ها محتوایی مناسب برای ارائه و نمایش در بخش انقلاب اسلامی موزه گزینش و انتخاب گردد. در تدوین این 5 مرحله همواره به گفتمان انقلاب اسلامی و خوانش معیار از انقلاب اسلامی توجه شده است.

- در گام اول اهدافی را که بخش انقلاب اسلامی موزه باید به آنها دست پیدا کند، مطرح شده است. در واقع در این مرحله «نقش» و «کارکردی» که بخش موزه انقلاب اسلامی باید به آن دست پیدا کند، مطرح می‏شود.

- در گام دوم «پیام اصلی» بخش موزه انقلاب اسلامی و «پیام‏های جانبی» آن مشخص می‏شوند تا در طراحی سناریوی مرکزی و انتقال این پیام‏ها به مخاطبان مورد استفاده قرار گیرد.

- در گام سوم به «الزامات و ملاحظات بنیادین» در گزینش و انتخاب محتوا برای بخش انقلاب اسلامی توجه شده است.

- در گام چهار «سناریوی مرکزی» بخش انقلاب اسلامی موزه براساس گفتمان انقلاب اسلامی، خوانش معیار ، پیام‏های و اهداف در نظر گرفته شده و الزامات و ملاحظات بنیادین طراحی شده است.

- در گام پنج سناریوی مرکزی تاریخ شکل‏گیری و پیروزی انقلاب اسلامی تقسیم بندی شده و «حوادث»، «رویدادها» و «وقایع» برای بازنمایی در موزه انتخاب شده‏اند.

در مجموعه این طرح با رویکردی «موضوعی» و «زمانی» تهیه شده است. بنابراین 12 نقطه عطف تاریخی به عنوان گلوگا‏ه‏های تحولات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و غیره در تاریخ کشور مورد نظر قرار گرفته است و براساس آن‏ها سناریوی مرکزی روایت می‏شود. در هر بخش از سناریوهای جژئی اهداف، پیام و همچنین ایده‏ها و پیشنهاداتی برای طراحی نیز ارائه شده است.

پیام‏ اصلی بخش انقلاب اسلامی:

در این طرح یک پیام به عنوان پیام اصلی و مرکزی بخش انقلاب اسلامی در نظر گرفته شده است و همچنین برای هر دوره از تاریخ انقلاب و حوادث مختلفی که انقلاب اسلامی از زمان شکل‏گیری تا پیروزی و تثبیت داشته است، پیام‏های جداگانه‏ای در نظر گرفته شده است. پیام اصلی بخش انقلاب اسلامی عبارت است از اینکه:

«انقلاب اسلامی آغاز گر عصر جدیدی در عالم است که ملت ایران را از وابستگی، سرشکستگی، تحقیر، استبداد و استعمار نجات داده و به ایران و ایرانیان در جهان عزت و کرامت و به مستضعفان و مسلمانان عالم امید، اعتماد به نفس و جسارت مبارزه با مستکبران را بخشیده و برای اردوگاه استکبار و نظام سلطه افول، شکست های پی درپی ، تحقیر و وحشت را به همراه آورده است».

بخش اول: ایران در گذرگاه تاریخ

در این بخش با گذری کوتاه به تاریخ ایران باستان جایگاه ایران به عنوان یک ابرقدرت جهانی که در ستیز دائمی با غرب بوده است، مطرح می‏شود.

هدف: نمایش تاریخ غنی و ریشه دار ایران؛

پیام: ایران ابر قدرتی جهانی؛

آنچه در این بخش باید به صورت کوتاه به نمایش گذاشته شود، عبارت است از:

نمایش توانایی و قدرت عظیم ایرانیان در دوران باستان؛

نمایش وسعت سرزمینی و جغرافیایی ایران؛

رقابت دائمی و جنگ های ایران با غرب(روم) در طول تاریخ؛

بخش دوم: شکل گیری و شکوفایی تمدن اسلامی- ایرانی

این دوره مصادف با آشنایی ایرانیان با «اسلام» و «تشیع» است. در این دوره به واسطه خدمات متقابل اسلام و ایران «فرهنگ»، «تمدن»، «ادبیات»، «فلسفه» و «علم» ایرانیان به اوج شکوه خود می‏رسد و عالم گیر می‏شود. این دو دوره ابتدایی به منظور انتقال حس غرور و سربلندی ایرانیان به مخاطبان است. در واقع در این دو بخش باید فضاسازی به گونه‏ای باشد که شروع سناریو که همان ایجاد حس غرور و عزت ایرانی- اسلامی در مخاطبان است، ایجاد شود.

هدف: معرفی خدمات متقابل ایران و اسلام و ایجاد تمدن بزرگ اسلامی- ایرانی؛

پیام: رشد و پیشرفت ایرانیان در جهان و جایگاه رفیع آنها در جهان اسلام؛

بخش سوم: غفلت و گمراهی

این دوره به لحاظ تاریخی مصادف با تنزل تدریجی جایگاه ایران در نظام بین الملل و آغاز نفوذ و استعمار کشورهای غربی است.

هدف: نمایش سقوط تدریجی تمدن اسلامی- ایرانی به دلیل نفوذ قدرت‏های غربی و غفلت حاکمان و مردم؛

پیام: غفلت و کاهلی، وابستگی و وادادگی عامل انحطاط، سلطه و نفوذ؛

بخش چهارم: سقوط، انحطاط و تباهی

این دوره مصادف با اوج «دخالت‏های قدرت‏های جهانی» در کشور و «استبداد داخلی» حکومتی است. بنابراین سناریوی این دوره باید نشان دادن فضای ناامیدی و عقب ماندگی جامعه در نتیجه استعمار خارجی و استبداد داخلی باشد. در این دوره باید توسط قدرت‏های جهانی به دلیل ناکارآمدی و بی‏کفایتی دولت‏ها، به مخاطبان منتقل شود.

هدف: نمایش عمکرد حکومت قاجاریه در از بین بردن عزت ملت ایران و سلطه همه جانبه بیگانگان بر ایران

پیام: «تحقیر تاریخی و سرشکستگی ملت ایران در مقابل سلطه گران و نقض استقلال و حاکمیت ملی کشور»

بخش پنجم: انقلاب نا فرجام

در این بخش باید به فرایند شکل گیری انقلاب مشروط و شکست آن به واسطه نفوذ و تاثیر بیگانگان اشاره کرد.

هدف: نمایش نتایج اعتماد به بیگانگان و عدم اتحاد در شکست انقلاب مشروطه،

پیام: اعتماد به ب
یگانه، فقدان حضور گسترده مردم و عدم وجود رهبری واحد عامل شکست نهضت مشروطه؛

بخش ششم: رضاخان میرپنج؛ دیکتاتور انگلیسی

در این بخش به چگونگی به قدرت رسیدن رضاشاه توسط قدرت‏های خارجی، اقدامات ضد مردمی و میهنی وی و در نهایت چگونگی سقوط و کنار گذاشتن او توسط بیگانگان می پردازیم.

هدف: نمایش چگونگی ظهور و سقوط رضا شاه توسط قدرت‏های خارجی و اقدامات ضد مردمی و ملی وی؛

بخش هفتم: پهلوی دوم؛ دیکتاتور آمریکایی

این دوره مصادف با دوران حکومت محمد رضا پهلوی است. بنابراین در این دوره باید برای هر یک از مشخصات رژیم پهلوی اعم از فساد، بی‏عدالتی اجتماعی و اقتصادی، بیسوادی، وابستگی به قدرت‏های جهانی و ... وقایع، مستندات و محتوای مناسبی ارائه شود. محتوای موضوعات و سناریو این بخش باید بگونه‏ای باشد که تصویر ساخته شده غیر واقعی از رژیم سابق در ذهن برخی از مردم به ویژه جوانان تغییر کند. در واقع باید به موضوعاتی تاکید شود که انقلاب برای نفی و از بین بردن آن‏ها شکل گرفت. در این بخش باید بر بعد سلبی و نفی انقلاب اسلامی تاکید شود و نقاط تاریک و ضعیف رژیم پهلوی برجسته شود.

هدف: نمایش اقدامات خائنانه، ضد مردمی و استبدادی رژیم پهلوی دوم و فساد همه گیر و گسترده این حکومت؛

پیام: پهلوی؛ حکومتی ضد مردمی، استبدادی، فساد و اصلاح ناپذیر؛

بخش هشتم: آغاز نهضت؛ مبارزات سخت و طاقت فرسا

این دوره مصادف با شکل‏گیری نطفه انقلاب اسلامی و اوج فعالیت‏های انقلابی و مبارزات مردم علیه رژیم حاکم تا پیروزی انقلاب اسلامی است. سناریوی این دوره تاکید بر حضور مردم و رهبری امام خمینی(ره) برای غلبه بر نظام سلطه است. جریان انقلابی به عنوان حرکتی به نمایش گذاشته شود که برای پاک سازی جامعه از فساد، بی‏عدالتی و وابستگی رژیم پهلوی در حال مبارزه بوده است.

هدف: نمایش نقاط عطف و مسیر سخت و دشوار مبارزه و پیروزی انقلاب اسلامی؛

پیام: رهبری امام خمینی(ره)، اتحاد و حضور ملت و از خود گذشتگی انقلابیون عامل پیروزی انقلاب اسلامی؛

بخش نهم: عبور از بحران ها

سناریوی اصلی در این دوره باید از یک سو به نمایش گذاشتن نحوه حضور مردم ، شعارها و ادبیات انقلابی در پیروزی و تثبیت انقلاب اسلامی باشد و از سوی دیگر به نمایش گذاشتن توطئه‏های مختلف داخلی و خارجی برای سرنگونی انقلاب نوپای مردم در نظر گرفته شود که تنها در سایه «ایمان» و «وحدت مردم» انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی موفق به عبور از آن شد.

هدف: نمایش حجم گسترده توطئه‏ها و بحران‏ها در مسیر انقلاب اسلامی؛

پیام: شکست توطئه‏های داخلی و خارجی علیه انقلاب اسلامی در سایه وحدت و ایمان اقشار مختلف مردم و مسئولان؛

بخش دهم: سروش بیداری

در این بخش بایستی به اثرات فکری و عملی انقلاب اسلامی درمیان ملت‏ها و جنبش های اسلامی و غیر اسلامی پرداخته شود.

هدف: نمایش اثرگذاری فکری و عملی انقلاب اسلامی در میان ملت های مسلمان و غیر مسلمان؛

پیام: شنیدن ندای جهانی انقلاب اسلامی توسط مسلمانان و مستضعفان عالم در کشورهای مختلف یمن، لبنان، بوسنی، افغانستان، مصر و ...؛

بخش یازدهم : تجلی انوار حق

سناریوی این بخش تاکید بر بعد «ایجابی انقلاب اسلامی» و «دستاوردهای آن» در مقیاس ملی و بین المللی باشد. اقدامات و دستاوردهایی مانند «پیشرفت و توسعه علمی و اقتصادی»، «آزادی‏های سیاسی» و «مردم سالاری دینی»، «مشارکت زنان در جامعه»، «خدمات رسانی به روستاها» و... در مقیاس جهان نیز اقدامات و دستاوردهایی مانند «حمایت از مسلمانان و مستضعفان عالم»، «دفاع از قلمرو جهان اسلام در مقابل استکبار و مزدوران آنها» « تربیت نسلی از مدافعان حرم»و «تلاش برای تحقق تمدن اسلامی – ایرانی» انجام شده است که همگی باعث بازیابی عزت ایرانیان و مسلمانان در جهان شده است.

هدف: معرفی و نمایش دستاوردهای مادی و معنوی انقلاب اسلامی؛

پیام: انقلاب اسلامی هر روز قوی‏تر و بالنده‏تر از دیروز؛

بخش دوازدهم: بربام انتظار

سناریوی این بخش باید ترسیم آینده‏ای امید بخش برای انقلاب اسلامی علی رغم وجود مشکلات متعدد باشد. در این بخش باید به استفاده از تجربه انقلاب و دفاع مقدس برای از بین بردن مشکلات و تهدیدات تاکید شود و ارزش‏های اصلی انقلاب و دفاع مقدس «بازنمایی» شود و الگوی ایرانی- اسلامی پیشرفت با استفاده از نگاه تمدنی تحقق یابد.

هدف: نمایش مسیر دستیابی به تحقق نوین اسلامی؛

پیام: انقلاب اسلامی بستر ساز و سازنده تمدن نوین اسلامی خواهد بود.