روایت دفاع مقدس در «نصف جهان»
اگرچه دیدنیهای بیشمار استان اصفهان، موجب شهرت جهانی و پیوست صفت «نصف جهان» برای مرکز این استان شده است، اما این موضوع مانع از توسعه فضاهای موزهای در اصفهان نمیشود. پروژه باغموزه دفاع مقدس استان اصفهان که در جوار مجموعه تفریحی و تفرجی باغ غدیر اصفهان قرار دارد، حاصل یکی از همین تلاشها برای توسعه فضاهای موزهای در نصف جهان است.
فاز نخست موزه دفاع مقدس استان اصفهان همزمان با 9 استان دیگر، در ایام دهه فجر سال 96 گشایش یافت. تصمیمگیری برای ساخت این باغموزه البته به سال 75 باز میگردد. در آن زمان با انعقاد تفاهمنامهای میان استاندار وقت اصفهان و رییس وقت بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس، مقرر شد زمینی به مساحت 21 هزار مترمربع در ضلع غربی باغ غدیر و در حاشیه بزرگراه آقابابایی برای احداث باغموزه دفاع مقدس به این بنیاد در اصفهان واگذار شود. کلنگ پروژه مذکور نیز در سال 76 به زمین خورد اما کمبود اعتبار مهمترین عامل کندی روند پیشرفت این پروژه بود و به همین خاطر ساخت و تکمیل فاز اول آن دو دهه زمان برد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید کلنگ این موزه را پدر شهید خرازی، از فرماندهان دلاور و بهنام هشت سال جنگ تحمیلی به زمین زد. اصفهان البته از این فرماندهان بهنام بیشمار دارد؛ کمااینکه 22 هزار و 644 شهید در دوران انقلاب و دفاع مقدس از استان اصفهان جان خود را فدای حفظ میهن و مانایی اسلام ناب کردند.
فاز اول باغموزه دفاع مقدس اصفهان به وسعت هشتهزار مترمربع در چهار طبقه و با چهار صحن مجزا در حال بهرهبرداری است. در این فاز سالن اجتماعات چندمنظوره با گنجایش 420 نفر، راهروهای نمایشی، محل نمایش اشیاء و آثار به جا مانده از دوران دفاع مقدس، سالن نمایش و همروایی، اتاق تولید و سمعی و بصری، مرکز اسناد و کتابخانه افتتاح شده است.
هدف از راهاندازی این باغموزه شناسایی، حفظ و نشر ارزشهای دوران دفاع مقدس، تبیین عملکرد و اقدامات یگانهای نظامی، نهادها، دستگاههای مختلف دولتی و مردم ایثارگر استان اصفهان طی 8 سال دفاع مقدس بوده است. همچنین معرفی فرهنگ جبهه، ایجاد فضای معنوی برای تجدید عهد و پیمان با شهدا، فضاسازی جهت ایجاد پیوند میان مخاطبان با نام شهدا، جانبازان، آزادگان و رزمندگان از دیگر اهداف ساخت این باغموزه بوده است.
سرفصلهای محتوایی زیادی برای باغموزه دفاع مقدس پیشبینی شده که از جمله آنها میتوان به علل و اهداف تجاوز دشمن، حوادث و بحرانهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تحرکات دشمن پس از پذیرش قطعنامه 598 اشاره کرد. استفاده رژیم بعث عراق از سلاحهای ممنوعه شیمیایی علیه ایران، جنگ نفتکشها به منظور مختل کردن وضعیت اقتصادی ایران، دلایل ادامه جنگ بعد از آزادسازی خرمشهر و عملیات روانی جنگ نرم در دوران دفاع مقدس از دیگر موضوعاتی است که طراحان در این موزه به آن پرداختهاند و راویان درباره آن با بازدیدکنندگان سخن میگویند.
همچون تمام موزههای دفاع مقدس دیگر در کشور، نمایش اقتدار و پیشرفتهای نظامی کشور در ابعاد مختلف و تشریح نقش کشورها و نهادهای بینالمللی در پشتیبانی از متجاوزان با محوریت کلام امام خمینی (ره) از دیگر کارکردهای موزه دفاع مقدس اصفهان است.
در محوطه روباز این موزه، بخشی از تجهیزات جنگی و نیز غنائمی که از دوران دفاع مقدس به جا مانده، جانمایی شده و در معرض دید قرار گرفته است. در این فضا همچنین یک منطقه عملیات جنگی شبیهسازی شده است. بازدیدکنندگان از باغموزه دفاع مقدس اصفهان در جریان برخی از دستاوردهای حوزه موشکی کشور نیز قرار میگیرند.
طراحی نمونه سنگرهای اجتماعی، تدارکات، اورژانس صحرایی و ستاد پشتیبانی کمکهای مردمی، به ایجاد محیطی جذاب و معنوی در استان اصفهان انجامیده است. افزون بر این خدمات آموزشی، پژوهشی و فرهنگی با محوریت دفاع مقدس، تولید و نمایش آثار فرهنگی هنری با محوریت دفاع مقدس، فراهم آوردن بستر مناسب برای پژوهشگران انقلاب اسلامی و بهرهمندی از کتابخانه تخصصی و بانک اطلاعات از دیگر طرحهایی است که قرار است در این موزه اجرا شود.
یکی از ویژگیهای زیرساختی پیشبینی شده در باغموزه دفاع مقدس اصفهان ارائه بخشی از موضوعات با استفاده از فناوری دیجیتال است. استفاده از فناوریهای نوین در نمایش تاریخ معاصر علاوه بر اینکه از حالت ایستایی انتقال مفاهیم جلوگیری میکند، بازدید از موزه را نیز برای عموم مخاطبان به ویژه نسل جوان جذابتر خواهد کرد. با این حال هنوز این امکانات موزه به طور کامل قابل بهرهبرداری نیست. به گفته مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس استان اصفهان، بخش عمده زیرساختهای این بخش فراهم شده و حتی بخشی از تجهیزات خریداری شده است، اما این قسمتهای موزه نیازمند امکانات دیگری برای بهرهبردار است؛ به این ترتیب وضعیت فعلی موزه مانند پازل صد قطعهای است که فقط 5 قطعه از آن موجود نیست اما به همین دلیل امکان نمایش تابلوی نهایی وجود ندارد. در زمان افتتاح فاز اول این باغموزه اعتبار مورد نیاز برای تکمیل فازهای دوم و سوم 35 میلیارد تومان اعلام شد که در برابر هزینههایی که تاکنون صورت گرفته، رقم قابل توجهی به نظر نمیرسد و انتظار مردم اصفهان برای تامین این رقم و تکمیل موزه، دور از ذهن نیست.
موقعیت ممتاز قرارگیری باغموزه دفاع مقدس در مجاورت یک باغ عمومی سبب شده این مکان با استقبال از سوی شهروندان مراجعهکننده به فضای تفرجی باغ غدیر نیز روبرو شود. پیش از اینکه باغموزه دفاع مقدس اصفهان به بهرهبرداری برسد، یادمان 5 شهید گمنام نیز در محل ورودی شرقی باغ غدیر جانمایی شده است و به این ترتیب هم بازدیدکنندگان موزه و هم کسانی که از فضای تفرجی باغ مذکور استفاده میکنند، میتوانند مزار این بزرگمردان بینام و نشان تاریخ کشور را زیارت کنند.
وجود پارکینگ طبقاتی با ظرفیت 380 خودرو، فضای سبز پیرامون باغموزه دفاع مقدس اصفهان را برای شهروندان و بازدیدکنندگان از باغ غدیر سهلالوصول کرده است. انتظار شهروندان اصفهانی و به ویژه خانوادههای شهدا و ایثارگران این استان تکمیل هر چه زودتر فازهای باقیمانده از موزه است. بد نیست بدانید استان اصفهان به نسبت جمعیت خود در سالهای دفاع مقدس، بیشترین شهید را تقدیم انقلاب اسلامی کرده و شهرت دلاوریمردان دفاع مقدس در این استان زبانزد همه ایرانیان است. با این اوصاف انتظار تکمیل باغ موزه دفاع مقدس پس از گذشت 20 سال از شروع پروژه، حتما خواسته نامعقولی نیست.