«نشر سرو» تاثیر به سزایی در ترویج فرهنگ و روحیه مقاومت داشته است
موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، در سال های اخیر همواره سعی کرده تا در باب تبیین فرهنگ و ارزش های دفاع مقدس و مقاومت قدم های موثری بردارد. مجموعه انتشارات موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، با حمایت و پشتیبانی از هنرمندان متعهد و خوش ذوق انقلابی و جوان، کتاب های فاخری را در حوزه ادبیات پایداری و دفاع مقدس به بازار نشر عرضه کرده است. یکی از این آثار کتاب «حسین مسیح» به قلم نویسنده جوان خانم دکتر کوثر دانش است که اخیرا توانست در جشنواره ملی داستان کوچک ایرانی حایز رتبه نخست در بخش تالیفی شود و نیز جایزه سوم استان تهران را در جایزه ادبی یوسف دریافت کند. به همین منظور خبرنگار موزه گفت و گوی کوتاهی را با خانم دانش داشته که توجه شما را به آن جلب می کنیم.
گفت و گو از محمد مهدی رجبی
در ابتدا خودتان را معرفی کنید و بفرمایید علت گرایش شما به حوزه ادبیات پایداری چه بوده است؟
در شهر اولین ها مسجد سلیمان واقع در استان خوزستان به دنیا آمدم و در سن 8 سالگی به علت شغل پدرم که نظامی بودند به تهران منتقل شدیم. در همان دوران کودکی، علی رغم این که کم سن بودم ولی باتوجه به این که پدرم در عملیات های مختلف حضور داشتند و از خاطراتشان از حماسه رزمندگان، رشادت ها، ایثار و فداکاری ها، عشق به جهاد و شهادت، شب های عملیات، نحوه شهادت همرزمانشان و... بیان می کردند و مادرم از پرستاری بیماران، تهیه آذوقه، شستن و دوختن لباس رزمندگان، بمباران های هوایی مخازن آبی و نفتی شهر، شهادت بستگان و.... برایمان می گفت. خانواده ما از نزدیک درگیر جنگ و تبعات آن بود و این باعث شکل گیری علاقه من به حوزه ادبیات پایداری و دفاع مقدس شد و از همان دوران کودکی تصمیم گرفتم تا در آینده با قلم و بیان خودم زوایای پنهان دوران 8 سال دفاع مقدس را برای مردم کشورم تشریح کنم. دوران ابتدایی و راهنمایی و دبیرستان در کارگاه های نقد ادبی و آموزش های مختلف خانه کتاب و ادبیات ایران شرکت می کردم و همیشه علاقه خاصی به کتاب و کتابخوانی داشتم. علی رغم این که شاگرد اول کلاس بودم و رتبه خوبی هم برای کنکور آوردم رشته زبان و ادبیات فارسی را انتخاب کردم .در مقطع کارشناسی رشته ادبیات رو در دانشگاه علامه طباطبایی خواندم و پس از آن در مقطع کارشناسی ارشد ادبیات پایداری گرایش دفاع مقدس را به پایان رساندم. در مقطع دکتری هم در رشته زبان و ادبیات فارسی، رساله ام در باب جریان شناسی نثر دفاع مقدس بود.
تا کنون چه تالیفاتی در حوزه ادبیات پایداری و دفاع مقدس داشته اید؟
اولین کتابم «شناخت نامه ادبیات پایداری» گزیده متون نظم و نثر ادبیات پایداری از کهن تا به امروز است که می تواند مرجع قابل توجهی برای علاقمندان و دانشجویان باشد و برمبنای بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر این که ادبیات پایداری وارد دانشگاه بشود، بر مبنای ۴ واحد درسی فارسی عمومی با نظارت اساتید طراحی شد و در انتشارات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس به چاپ رسید.
کتاب دومم «جهانمرد» که مجموعه داستانک های نویسندگان کشور برای شهید حاج قاسم سلیمانی که پس از شهادت ایشان شکل گرفت و به عربی و انگلیسی ترجمه شده است.
اثر سوم هم «حسین مسیح» است که توسط انتشارات سرو موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به چاپ رسید و در حال نگارش کتاب چهارم در حوزه نقد وبررسی داستان نویسی دفاع مقدس هستم.
در مورد کتاب «حسین مسیح» توضیح بدهید و اینکه داستان حول چه محورهایی شکل گرفته است؟
به نظر بنده حوزه ادبیات و داستان در دفاع مقدس در سیر تحول و کمال خویش عناصر فراوانی را از فرهنگ عاشورا به عاریت گرفته است و پیوستگی آن با واقعه عاشورا همچنان ادامه دارد.
گرچه داستان دفاع مقدس اغلب حول محور وقایع هشت سال جنگ تحمیلی است ولی بر گرفته از مقاومت، ایثار، رشادت و سایر ارزش های والای انسانی است که اوج آن را در واقعه عاشورا میبینیم. بدون درک قیام عاشورا نمی توان فلسفه دفاع مقدس را درک کرد برهمین اساس اگر ادبیات عاشورایی رشد کند و پرورش یابد ادبیات دفاع مقدس هم پر بار تر می شود.
محتوای آثار، ابتدای کار عاشورایی و بعد کمکم دفاع مقدسی میشود و گاهی هر دو محتوا کنار هم عاشورایی و دفاع مقدسی می شود. حتی داستان کرونا _عاشورایی داریم.
در رابطه با این اثر دو اصل اساسی که تلاشمان را کردیم که به آن واقف باشیم یکی اینکه زبان عامه مردم آن را بفهمد و نکته دوم؛ کوتاه و ساده و روان باشد. لذا داستان کوتاه را انتخاب کردیم که مخاطب عام باشد.
در این مجموعه سعی بر این بوده تا ضمن پرداختن به دو حوزه داستانی دفاع مقدس و عاشورا، کیفیت فرمی و سبک نوشتاری قابل اعتنایی را نیز در هر دو حوزه به نمایش بگذارد. همواره از نقاط ضعف آثار ارزشی عدم توجه به فرم بوده است. در اثر پیش رو سعی شده که چنین ضعفی را جبران نماید و توجه بیشتری به فرم، تکنیک زبان، شیوه های فنی روایی داشته باشد و به جایگاه قابل اعتنایی در حوزه ادبیات متعهد و داستان کوچک برسد.
ازدیگر ویژگی های بارز این کتاب نذر داستان ها به ساحت مقدس شهدا و نامگذاری هر داستان به نام یکی شهدای جنگ تحمیلی به عنوان صاحب داستان است. بدین وسیله تلاش شده تا نام و یاد این عزیزان و دلاور مردی های این عزیزان برقرار بماند از شهدای اقلیت تا شهدای زن و رزمندگان بسیج و ارتش را در بر می گیرد. به عنوان مثال شهیده زینب کمایی (که منافین با چادر خفه اش کردند)، شهیده فوزیه شیردل(شهید پرستاری که شهید چمران در موردش صحبت می کند)، و نیز شهدای گردان علی اکبر(ع) از لشکر ۱۰ سید الشهدا (ع) و لشکر 27 حضرت محمد رسول الله(ص) در این کتاب سخن به میان آمده است.
علت علاقه و اصرار شما به کار در حوزه داستان کوتاه چیست و آیا این حوزه را موثرتر از دیگر حوزه ها می دانید؟
در حوزه داستان، قالب داستان کوچک یا همان داستان مینیمال را انتخاب کردم که قابلیت های خود را در حوزه دفاع مقدس یا حوزه آثار دینی به اثبات رسانده است و مصداق این مدعا را در مناسبت ها و مسابقات متعدد و مختلفی که در این حوزه روی میدهد می شود رصد کرد. تکیه این حوزه ها بر پیام های صریح و تک وجهی شاید دلیل موجهی برای این امر می تواند به حساب بیاید چرا که داستان های کوچک به لحاظ تمرکزی که در جنبه های مختلف خود بر مضمون و مکان و زمان و حتی گاه شخصیت دارند، بر یک محتوا صراحت پیدا می کنند و لذا در انتقال مفاهیم و مضامین منفرد بسیار کارآمد و مبتنی بر دو اصل سادگی و کوتاهی است.
همچنین باتوجه به کمبود زمان و روی آوردن جامعه به استفاده از فضای مجازی این فرصت را به نویسنده می دهد که در قالب داستان کوچک بهترین تاثیر را در کمترین زمان در مخاطب خود ایجاد کند.
در مورد جشنواره ملی «داستان کوچک ایرانی» و نحوه برگزیده شدن آثار در آن توضیح دهید؟
این جشنواره که از سوی انجمن ملی کوچک نویسان ایران برگزار می شود و یک جشنواره کاملا تخصصی در حوزه داستان کوچک (مینیمال) است. انجمن ملی کوچک نویسان ایران با راه اندازی یک صفحه مجازی این امکان را برای علاقمندان داستان های کوچک فراهم آورده است تا داستان های خود را در آنجا قرار داده و این داستان ها علاوه بر این که از سوی منتقدین نقد و ارزیابی می شوند از سوی مخاطبین سایت هم امتیاز گرفته و در پایان هر سال داستانی که بیشترین امتیاز را از سوی مخاطبین کسب کرده باشد جایزه خود را دریافت خواهد داشت. همچنین یک تک داستان نیز از سوی منتقدین سایت انجمن به عنوان بهترین داستان از منظر منتقدین انجمن انتخاب شده و جایزه خود را دریافت خواهد کرد. جدای از این دو جایزه بهترین کتاب ترجمه شده از مجموعه داستان های کوچک به فارسی نیز هر ساله از سوی داوران برگزیده شده و در مراسم پایانی مورد تقدیر قرار خواهد گرفت. اما اصلیترین جایزه این انجمن برای مجموعه داستان تالیفی چاپ شده در کشور در نظر گرفته می شود که پس از ارزیابی های فراوان از سوی منتقدین و داوران انجمن به نویسنده تقدیم می شود.
نحوه آشنایی شما با موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و انتشارات سرو چگونه بود؟
در بازدید های مختلفی که در موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس داشتم احساس کردم مکان بسیار خوب و تاثیرگذاری است و این حس باعث شد تا جهت آشنایی بیشتر با این حوزه دانش آموزان و دانشجویانم را برای بازدید از این مجموعه عظیم و فاخر دعوت می کردم.
جهت چاپ کتاب حسین مسیح در حال پیگیری بودم که از سوی سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس و برخی از اساتید، کار ما به موزه ارجاع داده شد و پس از بررسی و نقد از سوی اساتید و تایید مجموعه نشر سرو این کار به چاپ و رونمایی رسید. این مطلب را هم اضافه کنم که به نظرم حضور ناشران تخصصی همچون نشر سرو در حوزه ادبیات پایداری می تواند تاثیر به سزایی جهت ترویج فرهنگ و روحیه مقاومت داشته باشد.
و سخن آخر؟
جا دارد از انتشارات موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس که زحمت انتشار این مجموعه را تقبلکردند و جناب آقای صلاحی مدیریت نشر سرو تشکر به عمل می آورم.
از همسرم، پدر و مادرم بسیار سپاسگزارم که همیشه مشوق و همراه من بوده و هستند. از استاد عباسلو و انجمن کوچک نویسان که در رشد و پرورشِ کتاب «حسین مسیح» همکاری خوبی داشتند و همه اساتیدم از جمله استاد محمدرضا سنگری، استاد عبدالحسین فرزاد و... بسیار سپاس گزارم. امید میرود با نوشتن این مجموعه ادای دینی شده باشد به تمامی شهدایی که نامشان در این کتاب آمده؛ شهدایی از لشگرهای همیشه پیروز 10 سیدالشهداء (ع) و 27 حضرت رسول (ص)، که هم ایشان به راستی راقمان درس ایثار و شهادت بوده و خواهند بود.