برگزاری همایش بینالمللی برای مَردی که مقاومت را جهانی کرد
امسال برای نخستین بار یک همایش بینالمللی با عنوان «شهید سلیمانی قهرمان جهانی مقاومت» برای مَردی که مقاومت را جهانی کرد، برگزار خواهد شد. در این همایش مقامات و اندیشمندان مختلفی از کشورهای جهان در تهران حضور خواهند یافت و از نگاه خود به معرفی و نقش سردار سلیمانی خواهند پرداخت
معرفی سردار سلیمانی و واکاوی نقشی که وی در عرصههای مختلف داشت، نیازمند مطالعه و پژوهش است. در سه سال گذشته اقدامات متعددی انجام و آثاری هم منتشر شد. محوریت انجام بسیاری از کارها نیز با «مکتب حاج قاسم» بود تا از دوبارهکاری و غفلت جلوگیری شود.
امسال برای نخستین بار یک همایش بینالمللی با عنوان «شهید سلیمانی قهرمان جهانی مقاومت» برای مَردی که مقاومت را جهانی کرد، برگزار خواهد شد. در این همایش مقامات و اندیشمندان مختلفی از کشورهای جهان در تهران حضور خواهند یافت و از نگاه خود به معرفی و نقش سردار سلیمانی خواهند پرداخت.
در رابطه با این همایش و وضعیت کنونی جبهه مقاومت با دکتر «حسین اکبری» دبیر برگزاری همایش که خود از کارشناسان حوزهی جهان اسلام و عرب است و مدتی هم به عنوان سفیر در تعدادی از کشورهای منطقه حضور داشته است، گفتگو کردیم. این گفتگو را در ادامه میخوانید:
هدف از برگزاری همایش بینالمللی «شهید سلیمانی قهرمان جهانی مقاومت» چیست؟ در خصوص جزئیات برگزاری این همایش نیز توضیحاتی ارائه بفرمایید.
باتوجه به اینکه پس از شهادت سردار سلیمانی بیماری همهگیری کرونا به وجود آمد، فرصتی پیش نیامد تا یک همایش بینالمللی در رابطه با مکتب حاج قاسم برگزار شود. البته سال گذشته یک همایش ملی به مدت یک روز برگزار شد که مقالاتی به آن همایش ارسال گردید و نویسندگان به ارائه محتوای مقالات خود پرداختند.
باتوجه به اینکه اکنون وضعیت کرونایی بهتر شده و محدودیتها هم کاهش یافته است، از سال گذشته برنامهریزی شد تا در سال 1401 یک همایش بینالمللی در رابطه با سردار شهید حاج قاسم سلیمانی برگزار شود. البته تمهیداتی نیز در نظر گرفته شد که اگر محدودیتهای کرونایی بازگشت، چگونه این همایش برگزار شود. به همین دلیل تبلیغات در گستره وسیعی صورت نگرفت.
بنابراین همایش بینالمللی «شهید سلیمانی قهرمان جهانی مقاومت» امسال برگزار میشود. 9 موضوع یا محور برای ارسال مقالات اعلام شده که هر محور هم زیرمحورهایی دارد. در این محورها از ابعاد مختلف همچون نظامی - امنیتی، اخلاق راهبردی، ادیان و مذاهب، فرق و اقلیتهای مختلف، سیاست خارجه و دیپلماسی، مسائل فردی و عاطفی، جامعهشناسی و حکمرانی به مکتب شهید سلیمانی نگاه شده است.
برای بررسی مقالات و برگزاری همایش، گروههایی ایجاد شده است که هر گروه، سرگروه، دبیر و شورای علمی دارد. تلاش شده است هر گروه در ارتباط با یک مرکز آموزشی یا پژوهشی باشد؛ به طور مثال موضوع دیپلماسی به یکی از اندیشکدههای این حوزه مرتبط شده است. یا اینکه برای گروه جامعهشناسی از اساتید دانشگاه تهران استفاده شده است. در حوزههای اخلاق، مذاهب و ادیان نیز از ظرفیتهای حوزههای علمیه بهره برده شده است. بنابراین شخصیتهای برجستهای با دبیرخانه همایش همکاری دارند.
در رابطه با دیگر اجزای همایش نیز باید گفت که «مکتب حاج قاسم» برگزار کننده و مجری آن است، اما رئیس شورای سیاستگذاری همایش آقای دکتر «علیاکبر ولایتی» دبیرکل مجمع جهانی بیداری اسلامی است. بنده نیز دبیر برگزاری این همایش هستم. البته همایش دبیر عملی هم دارد.
علیرغم اینکه تبلیغات کمی برای برگزاری همایش صورت گرفت، اما حدود 140 مقاله با زبانهای متفاوت و از کشورهای مختلف به دبیرخانه همایش رسید. البته سفارش نگارش چند مقاله نیز از طریق گروهها صورت گرفت؛ در هر موضوع، افراد متفکری انتخاب و از آنها خواسته شده تا نظرات و دیدگاههای خود را ارائه کنند.
گروههای نُهگانه دبیرخانه همایش تاکنون پیشنشستهایی برگزار کردهاند. سازمانها و نهادهایی همچون وزارت امور خارجه، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی همکاریهایی در حوزههای بینالملل دارند. دانشگاهها نیز با دبیرخانه همایش ارتباط دارند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیما نیز با دبیرخانه همایش در حال همکاری هستند.
مهلت ارسال آثار تا چه زمانی است و این همایش بینالمللی در چه روزی برگزار خواهد شد؟
مراسم افتتاحیه همایش در روز چهاردهم دی ماه (یک روز پس از سالروز شهادت سردار سلیمانی) برگزار خواهد شد. در سالروز شهادت سردار سلیمانی یک مراسم ملی در مصلای امام خمینی (ره) تهران برگزار میشود و یکی از مقامات کشورمان سخنرانی خواهد کرد. آن مراسم مردمی و عمومی است.
فردای آن روز همایش بیناللمی شهید سلیمانی با حضور میهمانان خارجی از کشورهای مختلف دنیا، شخصیتهای علمی، یکی از سران قوای کشورمان و رهبران مقاومت در سالن اجلاس سران آغاز میشود.
اما روز دوم همایش در سالن همایشهای سازمان صدا و سیما و در سه نوبت برگزار خواهد شد. در آن روز کارگاههای علمی خواهیم داشت که اساتید و کارشناسان گروههای نُهگانه به ارائه مقالات و دیدگاههایشان خواهند پرداخت. برنامهها به گونهای چیده شده تا از نظرات اساتید و میهمانان مختلف استفاده شود.
این همایش دو روزه جمعبندی دارد، اما اختتامیه آن در آبان سال آینده (1402) همزمان با سالروز آزادسازی بوکمال در سوریه که منجر به پایان خلافت داعش شد، برگزار میشود. البته زمان برگزاری اختتامیه را هنوز به طور رسمی اعلام نکردهایم.
برای مقالات ارائه شده به دبیرخانه مجوز ISC دریافت شده است و هر مقالهای که تاکنون دریافت شده و همچنین مقالاتی که تا اردیبهشت 1402 ارسال میشود، این فرصت را دارد تا از امتیاز ISC بهرهمند شود. این مقالات در آینده در قالب کتابهایی منتشر خواهند شد. مقالاتی هم که در ادامه دریافت میشود، در مراسم اختتامیه مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
مقالاتی که در افتتاحیه ارائه میشوند، چکیده آنها در آذرماه و متن کامل آنها در اوایل دی ماه دریافت شده است. چکیده مقالات در مراسم افتتاحیه به زبان فارسی و شاید چند زبان دیگر منتشر شود.
پیشبینی میکنید که برگزاری این همایش چه نقشی در معرفی ابعاد شخصیتی سردار شهید سلیمانی و تقویت جبهه مقاومت داشته باشد؟
خوشبختانه در سه سال گذشته همایشهای متعددی در این رابطه در کشور برگزار شده، اما در بُعد بینالمللی و با حضور میهمانان خارجی کمتر همایشی برگزار شده است. در آن همایشها مقالات بسیار خوبی از اساتید و اندیشمندان داخلی ارائه شد. خودم نیز در چند همایش حضور یافتم و سخنرانی کردم.
معرفی سردار سلیمانی نیازمند تلاشهای بسیاری است و به نظر میرسد که با برگزاری یک همایش، نمیتوان تمامی ابعاد و ویژگیهای مکتب حاج قاسم و آثار و دستاوردهایی که جبهه مقاومت داشته است را تبیین کرد.
این همایش میتواند در تولید ادبیات و معرفی برخی از ویژگیهای مکتب حاج قاسم کمک کند. بنیاد شهید سلیمانی بنا دارد که این همایش بینالمللی را هر دو سال یک بار برگزار کند. بنابراین در سالهای آینده به ابعاد و ویژگیهای دیگر شهید سلیمانی پرداخته خواهد شد.
به گفته رهبر معظم انقلاب اسلامی به حاج قاسم باید به عنوان یک مکتب نگاه کرد. از این رو لازم است تا تمامی دستاوردها و آثار این فرد معرفی شود. شهید سلیمانی نمایانگر ارزشهای اسلامی، انقلابی و ایرانی است که توانست اثرگذاری ویژهای در محیطهای داخلی، منطقهای و بینالمللی داشته باشد.
در سه سال گذشته و پس از شهادت سردار سلیمانی چه تغییرات و تحولاتی در جبهه مقاومت به وجود آمد و اکنون وضعیت جبهه مقاومت در عرصههای میدانی و نظامی و دیگر عرصهها چگونه است؟
جبهه مقاومت از مرحله نظامی عبور کرده و اکنون در مرحله شکلگیری دولت و بلکه جبهه مقاومت در مرحله شکلگیری ائتلافهای منطقهای و فرامنطقهای قرار دارد؛ در این رابطه آمریکای لاتین نیز میتواند یکی از ارکان و قطبهای مقاومت باشد. امروز باید فرامذهبی و فرامنطقهای به موضوع مقاومت نگاه کرد.
فرآیند شکلگیری مقاومت برای همگان آشکار است. از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، «فلسطین» موضوع محوری مقاومت بود. پس از آن کشورهای افغانستان، عراق، سوریه، لبنان و حتی بوسنی به کشورهای جبهه مقاومت افزوده شدند.
مقاومت از یک گروه، حزب و جریان به یک مجموعه تاثیرگذار و کشور تبدیل شد و امروز جبهه مقاومت به یک محور و حتی فراتر از یک محور در حوزه جغرافیایی و به یک مکتب تبدیل شده است. این مکتب اکنون توانسته است در حوزه بینالمللی نقشآفرینی کند.
امروز مقاومت تنها یک گروه و جریان نیست و شکلگیری دولتهای مقاومت مهمتر از موضوعات نظامی است. در عراق و سوریه دیگر بحث نظامی نداریم. در لبنان هم اگر تهدید رژیم صهیونیستی نباشد، موضوع نظامی به آن معنا نداریم. در افغانستان هم بیشتر شاهد یک رقابت سیاسی هستیم.
بنابراین اکنون ضرورتی برای مدلسازی حکومتی و حتی اقداماتی در حوزه اقتصادی وجود دارد که به مراتب مهمتر از ابعاد نظامی است. شرایط تغییر کرده و کمترین ثقل در بُعد نظامی است. امروز مقاومت در حوزههای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، دیپلماتیک و امنیتی بیشتر مطرح است. این تفاوت را به دلیل رشد مقاومت به اقتضای شرایط زمانی شاهد هستیم.
امروز مقاومت فراتر از یک کشور و بلکه ائتلاف، جبهه و توافقی بین کشورهاست. مقاومت میتواند بین قارهها ارتباط برقرار و همافزایی کند.
حوادث و اتفاقاتی که در سه ماه گذشته در داخل کشورمان به وجود آمد و دشمنان در پیدایش و تشدید آن نقش داشتند چه ارتباطی با نفوذ منطقهای ایران داشت و آیا میتوان بلوای اخیر را واکنشی به نفوذ منطقهای ایران دانست؟
مقاومت در تمامی حوزهها اگر نتوانسته غلبه کند، اما توانسته مانع از دستیابی نظام سلطه به اهدافش شود. اکنون تنها حوزهای که آنها از ابزارشان استفاده میکنند، «اقتصاد» است؛ سرمایهگذاریشان هم بر همین حوزه است. فشار اقتصادی تنها در ایران نیست. در یمن و سوریه نیز شاهد فشار اقتصادی هستیم. این فشار به گونهای در عراق و لبنان هم وجود دارد. آنها نیز زیر فشار اقتصادی هستند. در ونزوئلا و کشورهای دیگر هم شاهد فشارهای اقتصادی هستیم.
دشمنان تلاش دارند در حوزه اقتصاد مشکلاتی بر ما تحمیل کنند. از مشکلات اقتصادی میتوانند در محیط داخلی بهرهبرداری کنند، اما در محیط بیرونی برایشان کارساز نیست. سال گذشته در کشور عراق شاهد وقوع اغتشاشاتی بودیم. در ایران نیز امسال ناآرامیهایی به وجود آمد. در لبنان نیز تلاشهایی صورت گرفت.
آنها از ابزاری که در دست دارند، استفاده میکنند. اتفاقات و ناآرامیهایی که در ایران به وقوع پیوست، نگرانیها و فرصتهایی به همراه دارد. آنها احساس میکنند که اگر جلوی جمهوری اسلامی را نگیرند و ایران بتواند از مشکلات اقتصادی عبور کند، دیگر هیچ ابزاری برای مقابله با مقاومت نخواهند داشت.
دشمنان از جنگ علیه جمهوری اسلامی ایران منصرف شدند. از تحریم علیه جمهوری اسلامی ایران نیز به نتایجی که میخواستند، نرسیدند. از فشارهای سیاسی، ائتلافهای بینالمللی، ترورها و... هم به اهدافی که میخواستند دست پیدا نکردند. تنها چیزی که برای آنها باقی مانده، حوزه «اقتصاد» است. آنها میدانند که اگر جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی از بحران اقتصادی عبور کند، وضعیت به گونهای دیگر رقم خواهد خورد.
آنها میدانند که ایران با تلاش از این شرایط عبور خواهد کرد. از این رو فشارهای بسیاری وارد میکنند تا مانع از تحقق این موضوع بشوند. آنها تمام تمرکز خود را بر این قرار دادهاند تا ایران از بحران اقتصادی عبور نکند و در این حوزه هم دستاوردی نداشته باشد.
دشمنان در یک ائتلاف جهانی، متحد شدند و همه با هم حمله گستردهای را با استفاده از ابزار رسانهای و بهرهبرداری از مشکلات اقتصادی و معیشتی که در جامعه وجود دارد، تدارک دیدند. در این راستا دروغسازی و دروغپردازی هم کردند.
آنها تلاش دارند با استفاده از ابزار رسانهای، مشکلات کشور را برجسته و بزرگ نشان بدهند تا مقامات کشورمان را وادار به امضای برجام مطابق با شرایط و خواستههای خودشان بکنند. از سوی دیگر ارتباط ایران با چین و روسیه را نیز قطع کنند. برآیند آنها این است که اگر بتوانند ایران را وادار به امضای برجام مطابق با خواستههایشان کنند، فرصتهایی برای برخورد با نظام جمهوری اسلامی ایران در آینده خواهند داشت.
آنها اکنون هراس و نگرانیشان این است که اگر ایران از بحران اقتصادی عبور کند و از فرصتهایی همچون پیوستن به سازمان همکاریهای شانگهای، تجارت با همسایگان و فروش روزانه یک و نیم میلیون بشکه نفت استفاده کند، دیگر ابزار برخوردی برای مقابله با ایران نخواهند داشت.
اگر ایران در برهه کنونی بتواند موفقیت به دست بیاورد، این موفقیت به جبهه مقاومت نیز سرایت خواهد کرد. از این رو برای آنها در حوزه بینالملل مشکل جدی به وجود خواهد آمد. آنها با توجه به شرایطی که در منطقه دارند و موضوع افول قدرت آمریکا و رژیم صهیونیستی نیز مطرح است، آسیبپذیریهای خودشان را به خوبی میدانند. آنها حتی در حال از دست دادن همپیمانان خود در کشورهای عربی هستند.
بنابراین معادله پیچیده است و از جنبههای مختلف میتوان به موضوع نگاه کرد. مهمترین نگرانی آنها این است آخرین حربهای که دارند، از دستشان خارج شود.
باتوجه به اینکه شما با روشهای مدیریتی و فرماندهی سردار سلیمانی آشنایی دارید، چه الگوهایی از رفتارهای این شهید میتوان برای دوره پساداعش برداشت کرد و در مقابله با تهدیدات جدید دشمن به کار برد؟
ابعاد مختلف مکتب شهید سلیمانی را باید به خوبی تبیین کنیم. مقاومت روند صعودی داشته و توانسته پیشرفتهایی داشته باشد؛ یعنی از گروه به دولت، از دولت به ائتلاف و از ائتلاف به ائتلاف فرامنطقهای برسد.
در سوی دیگر شاهد تضعیف جبهه آمریکا، کشورهای عربی و همپیمانانشان و رژیم صهیونیستی بودیم. این روند همچنان به پیش میرود. آنها نه تنها دستاوردی نداشتند، بلکه در خیلی از حوزهها آسیب هم دیدند.
بنابراین تبیین این مکتب و انعکاس ابعاد آن به کسانی که زیر فشار و ظلم نظام سلطه هستند، میتواند فضای بینالمللی جدیدی به وجود بیاورد. به خصوص اینکه اکنون موضوع «نظم آینده جهانی» به طور جدی مطرح است. مقاومت میتواند یکی از بازیگرهای مهم در این حوزه باشد.
ما باید از این فرصت استفاده کنیم. حقیقت را در دنیا تبیین کنیم تا آثارش را در معادلات کنونی، بحرانهای منطقهای و حتی نظم آینده جهان شاهد باشیم.
باتوجه به شرایطی که به وجود آمده است، وضعیت فرهنگی جبهه مقاومت را چگونه ارزیابی میکنید و چه اقداماتی میتوان انجام داد تا ابعاد گفتمانی و فرهنگی جبهه مقاومت را تقویت کرد؟
اگر قدرت را در دو بُعد سخت و نرم مورد توجه قرار بدهیم، اگرچه جبهه مقاومت از ابزار رسانهای محروم است و تحت تهدید امپراطوری رسانهای غرب قرار دارد، اما با روشهای معمول و اندک خود توانسته در حوزه سخت برتری خود را داشته باشد و هیچ کس هم ادعای خلاف این ندارد.
اگر نظام سلطه در حوزه سخت دستاوردی داشت، مقاومت را از بین میبرد. در حوزه نرم نیز مهمترین شاخص برای اندازهگیری، عقبه مردمی مقاومت است. در انتخاباتی که در سوریه برگزار شد، درصد بالایی از مردم شرکت کردند. در یمن، مردم همچنان به صورت جدی و با عظمت پای کار ایستادهاند.
بر ایران هم که به شدت متمرکز شدهاند، مردم ارزشهای خودشان را میشناسند و علیرغم اینکه از مشکلات معیشتی و اقتصادی رنج میبرند، با دشمن همراهی نمیکنند. در لبنان نیز حزبالله از موقعیت خوبی برخوردار است. در فلسطین هم هر روز حمایتها و اقتدار مردمی توسعه پیدا میکند. اینها علائمی است که نشان میدهد مقاومت در حوزه نرم نیز توانسته است، دستاوردهای خوبی داشته باشد.
در حوزه قدرت نرم، هدف «مردم» هستند. آنها تلاش دارند در یک جنگ شناختی، مردم را تحت تاثیر خودشان قرار بدهند. مقاومت توانسته در این حوزه، عقبه مردمی خودش را روز به روز تقویت کند. وقتی به ابعاد قدرت نرم نگاه میکنیم، فرهنگ، ارزشها و حتی دیپلماسی را هم میبینیم. همه اینها با همدیگر نتیجه و خروجیاش همراهی و پشتیبانی مردم از جریان مقاومت خواهد شد.
گفتگو/ محمدحسن جعفری