قیام علیه استعمار
داستان مبارزه با استعمار داستان همیشگی ایستادگی در برابر ظلم و ستم است. آمریکای جنوبی درست پس از کشف و اشغال، به جولان گاه مستعمران غربی تبدیل شد. جنایت، قتل و تاراج میراث مادی و معنوی تنها دستاورد امپراطوریهای استعمارگر در این خطه از جهان بود. سالها تلاش نهضتهای کوچک و بزرگ رهاییبخش چندان ثمری نداشت تا آنکه سیمون بولیوار رهبری مبارزات مردمی برای استقلال آمریکای جنوبی را در دست گرفت. او که خود زاده ونزوئلا بود هیچگاه آزادی سرزمینش را به چشم ندید اما آزادی بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین از کلمبیا گرفته تا شیلی مرهون تلاشهای این فرمانده انقلابی و سیاستمدار ونزوئلایی است. امروز در تمامی کشورهای اسپانیایی زبان آمریکایی جنوبی همواره از سیمون بولیوار به نیکی یاد میشود و به یاد وی بناها و یادبودهای زیادی ساخته شده است.
کشور شیلی نیز متاثر از مبارزات استقلالطلبانه سیمون بولیوار، سرانجام با هدایت رهبران آزادیبخش خود در سال 1818 استقلال خود را کسب کرد. اکنون و دهها سال پس از آن حوادث تلخ و شیرین، موزه تاریخ نظامی شیلی در شهر سانتیاگو که در نوع خود بینظیر و در سطح ملی باعث پیوندهای جدایی ناپذیر میان شهروندان شیلیایی است، پژواک و آیینه تمام نمای سلحشوری ساکنان آمریکای جنوبی به شمار میرود.
این مجموعه شامل بیست سالن است و پنج قرن از تاریخ سرزمین شیلی را روایت میکند. بازدیدکننده در قالب یک تور تاریخی و شگفتانگیز و طی سه مرحله با تاریخ، واقعیتها و و هویت سرزمین شیلی آشنا میشوند. مأموریت این موزه معرفی هر چه بیشتر تاریخ نظامی ارتش شیلی به بازدیدکنندگان، ارزشگذاری به میراث فرهنگی این کشور و کمک به تقویت هویت ملی مردمان شیلی است. آشناسازی شهروندان با هویت ملی مهمترین هدف موزه تاریخ نظامی شیلی میباشد؛ از این رو موزه مطابق با برنامههای وزارت آموزش و پرورش کشور شیلی، خدمات آموزشی به شهروندان و به ویژه دانشآموزان ارائه میدهد.
موزه تاریخ نظامی شیلی، موزهای کاملا تاریخنگارانه است. روند پردازش و انتقال پیام در این موزه بر اساس تبیین سیر تاریخی کشور در سالهای مختلف میباشد. این مجموعه در واقع یک کتاب تاریخی مصور و قابل لمس است که بازدیدکنندگان را در روند اتفاقات تاریخی غرق میکند. ساختمان موزه با نام آلکازار، بنایی قدیمی و مربوط به قرن نوزدهم است. معماری این بنا به سرپرستی معمار هنری وروکتور ویلنو صورت پذیرفت. ساختمان آلکازار به عنوان میراث فرهنگی شیلی چندین سال مدرسه نظامی بود تا آنکه در سال 1997 به دستور ارتش به موزه تاریخ نظامی شیلی تبدیل شد.
گنجینه و آثار موزه
گنجینه موزه شامل آثار متنوع و با ارزشی است که مسیر حرکت، تحول تاریخی ملت و ارتش را به معرض نمایش میگذارد. این گنجینه ارزشمند که با تلاش تیمهای حفاظت و تحقیق، بایگانی و مستندسازی گردآوری شده است؛ به بازدیدکنندگان و محققان این امکان را میدهند که از طریق مشاهدات عینی، گزارشی دقیقتر و کاملتر از تاریخ و سرگذشت شیلی کسب کنند. مهمترین آثار به نمایش درآمده در موزه شامل؛ نقاشیهای تاریخی، یونیفورمهای نظامی، اسناد و کتابها، مدالها، ادوات و اسلحههای نظامی، عکسها، تجهیزات ارتباطات از راه دور و برخی آلات مارش نظامی و موسیقی میباشد. این گنجینه که به شکلی مطلوب و هنرمندانه در سالنها به نمایش درآمدهاند، به واسطه سیستمهای بهروز و شیوههای حفاظت استاندارد کاملا تحت کنترل هستند تا به عنوان میراث جاوید بشری برای نسلهای آینده باقی بمانند.
سالنهای بازدید
هفت سالن ابتدایی موزه روایتگر وقایع و سرگذشت سرزمین شیلی از قرن پانزدهم تا قرن نوزدهم است. در این مرحله از بازدید، مخاطبین نخست با سرگذشت قبایل بومی ساکن، قبایل و سرخپوستان این خطه آشنا میشوند. آداب و سنن و شیوه امرار معاش این مردم برای مخاطبینی که با فرهنگ آمریکای جنوبی آشنا نیستند بسیار شگفتانگیز است. اما داستان به اینجا ختم نمیشود؛ با ورود کاشفان اسپانیایی، کم کم کلنیسازیها، استثمار و استعمار سرزمینهای ساکنین بومی آغاز میشود. سرزمین بکر با منابع غنی معدنی چشم استعمارگران غربی را کور کرده بود. ارتش اسپانیا در رقابت با ارتشهای انگلستان، فرانسه و پرتغال به دنبال کسب منافع بیشتر از سرزمینهای تازه کشف شده بودند و در این مسیر از ارتکاب هر جنایتی دریغ نمیکردند. جنایت و ظلم این غاصبان بیرحم تا جایی پیش رفت که اندک اندک زمزمههای مقاومت و آزادی از گوشه کنار سرزمینهای مختلف به ویژه شیلی به گوش میرسید. با شعلهور شدن قیام سیمون بولیوار علیه استعمار، جنگهای آزادی بخش در شیلی نیز آغاز شد.
بازدیدکنندگان در ادامه هفت سالن ابتدایی علاوه بر آشنایی با رهبران نهضت علیه استعمار، با ماکتهایی از مهمترین نبردها رو به رو میشوند. برخی ادوات آن دوران و تصاویر مختلف از صحنههای نبرد در مسیر بازدید دیده میشوند. آخرین موضوع از سالنهای هفت گانه اول مربوط به برناردو اوهیگینز، وطنپرستترین فرد سرشناس در شیلی به همراه خوزه دسن مارتین، است که پس از شکست نیروهای استعمارگر در کوههای آند شیلی، اولین دولت مستقل را تشکیل دادند.
بخش دوم موزه تاریخ نظامی شیلی وقایع و حوادث قرن نوزدهم را در 6 سالن مجزا بررسی میکند. مخاطبین موزه در این بخش ابتدا با روند شکلگیری قانون اساسی شیلی آشنا میشوند. ارمغان آزادی و رهایی از بند ظلم، حاصل مقاومت و سلحشوری مردمان شیلی بود اما کشور برای رسیدن به آرامش هنوز راه درازی را در پیش داشت. اختلاف نظرها بر سر نحوه تشکیلدولت، آغاز جنگ علیه کنفدراسیون پرو - بولیوی و گسترش جنگها به اقیانوس آرام، از دیگر موضوعات این چند سالن است که تاریخ را به خوبی تبیین میکند.
بخش سوم، بخش پایانی این مجموعه است. موضوعات هفت سالن انتهایی مسائل مربوط به اواخر قرن نوزدهم و قرن بیستم را شامل میشود. تاریخ معاصر شیلی نیز به علت ویژگیهای موقعیت جغرافیایی، کشیدگی آن از شمال تا جنوب آمریکای لاتین و منابع معدنی فراوان به ویژه معادن مس، همواره درگیر کشمکشهای سیاسی و مسلحانه بوده است. جنگ داخلی 1891، نفوذ پروس در ارتش شیلی، مأموریتهای نظامی و جنگ جهانی اول، ارتش و اصلاحات اجتماعی در شیلی، ارتش و سهم آن در وقایع سیاسی کشور، جنگ جهانی دوم و تأثیر آن در ارتش شیلی، جنگ سرد و در نهایت پروژههای اکتشافی شیلی در قاره قطب جنوب، مهمترین موضوعات این سالنها هستند.
نمایشگاههای موقت
موزه تاریخ نظامی دارای سالنهای جهت برگزاری نمایشگاههای موقت است. این مجموعه به عنوان بخشی از تقویم سالانه خود، در دورههای زمانی مختلف نمایشگاههای موقتی را با مضامین مختلف ارائه میکند. تیمهای مورخ و متصدیان موزه کار سرپرستی، ارزیابی و اجرای نمایشگاههای موقت را بر عهده دارند.
برنامههای فرهنگی موزه نیز متنوع میباشد. روز کتاب، روز میراث دفاع، روز بچهها، برگزاری کارگاههای تابستانی و زمستانی کودکان همراه با خانوادههای خود، سازماندهی بازیها و مسابقات، از دیگر برنامههای سرگرم کننده در موزه به شمار میرود که هر یک در جذب مخاطب بیشتر نقش بسزایی دارند.
تورهای راهنمایی
ورود به موزه برای همه مخاطبان رایگان است. بخش راهنمایان دارای تیمی از معلمان تاریخ است که علاوه بر هدایت مخاطبان، با ایجاد تورهای راهنما در موزه، نقش آموزش مفاهیم تاریخی را نیز ایفا میکنند. گروههای مدارس با برنامهریزیهای قبلی، بازدیدی کاملا سازماندهی شده دارند. نظام آموزشی کشور شیلی به منظور پشتیبانی از موضوعات مورد مطالعه دانشآموزان در کلاس درس و آشنایی هر چه بیشتر با تاریخ کشور، تورهای آموزشی را با هماهنگی موزه ترتیب داده است. این نوع تورها تنها در روزهای سه شنبه تا جمعه و هر روز در 3 سانس ارائه میشود و دانش آموزان با انتخاب یکی از موضوعات کشف و فتح شیلی، استقلال شیلی، جنگ اقیانوس آرام یا جنگهای جهانی از توضیحات بهرهمند میگردند.
تورهای عمومی نیز با همراهی راهنمایان انجام میشود و مخاطبان یک بازدید کلی از موزه خواهند داشت. این تورها تنها از سه شنبه تا شنبه و هر روز در سه سانس ارائه میشود. تمامی بازدیدهای گروهی با حداقل 15 نفره و حداکثر 45 نفر صورت میپذیرد و زمان تقریبی بازدید از کل مجموعه 1 ساعت و 30 دقیقه است.
راهنمای صوتی به دو زبان انگلیسی و اسپانیایی از طریق برنامه موبایل موزه ارائه میشود و میتوان آن را از طریقiOS App Store یا Google Play بارگیری کرد. ساعات کار موزه تاریخ نظامی شیلی سه شنبهها تا جمعهها از ساعت 9:30 تا 17:00 و شنبهها ، یکشنبهها و تعطیلات از ساعت 10:00 تا 17:00 میباشد.
كتابخانه موزه
این کتابخانه خدمات پژوهشي در مورد تاريخ شيلي، تاريخ ارتش و علوم نظامی به دانشجويان و عموم مردم ارائه میدهد. این مجموعه بیش از 17 هزار جلد کتاب را شامل میشود که از این میان آثار مهم میراث فرهنگی همچون کتب تاریخی، نشریات، نقشهها و اسناد گوناگون را میتوان برشمرد.